BlackSea Research Project Πόλεις

Μπερντιάνσκ

/ Αστικό τοπίο και γεωγραφία / Αστικό τοπίο / Σχέδια πόλεων

Σχέδια πόλεων

Συγγραφέας 1: KONSTANTINOVA VIKTORIA
Συγγραφέας 2: LYMAN IGOR
Μετάφραση: ABDULLAYEVA-VAGIA MARIANNA

Ημερομηνία ίδρυσης της πόλης: 1827

Ημερομηνία δημιουργίας του σχεδίου της πόλης: 19 Απριλίου του 1862

Πολεοδόμος (σχεδιαστής της πόλεως):

Πολιτική διοίκηση:

Τα οικοδομικά τετράγωνα του Μπερντιάνσκ, όπως και της Οδησσού, του Νικολάεβ, του Χερσόν και μιας σειράς άλλων νότιων ουκρανικών πόλεων σχεδιάστηκαν με προοπτική ανάπτυξής τους. Τα αρχικά τους μεγέθη, διατηρώντας τις βασικές τους παραμέτρους, επέτρεψαν σε αυτές τις πόλεις κατά την διάρκεια των 150 χρόνων να διατηρήσουν άνεση χώρου χωρίς σημαντικές μετατροπές του. Στο αρχικό στάδιο η οικοδόμηση γινόταν αραιά μέσα στα οικοδομικά τετράγωνα , και στα κεντρικά αρχικά υπήρχαν πολλές μονοκατοικίες , και μόνο αργότερα στις πόλεις άρχισαν να χτίζονται πολυκατοικίες.[1]

Το 1843 στο γραφείο του Γενικού Διοικητή του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας υπήρχε ήδη φάκελος «Σχετικά με την έγκριση της γης και λοιπών γαιών της πόλης Μπερντιάνσκ, και οι εργασίες για το σχέδιο του Μπερντιάνσκ».[2] Ο φάκελος «Σχετικά με το σχέδιο της πόλης Μπερντιάνσκ» εξετάστηκε και το 1852.[3]

Στις 2 Ιουνίου του 1862 ο Γενικός Διευθυντής Διαχείρισης των μέσων μεταφοράς και δημοσίων κτιρίων ανήγγειλε ότι επί της εκθέσεώς του ο αυτοκράτορας στις 19 Απριλίου του 1862, ενέκρινε το σχέδιο οικοδόμησης της πόλης του νομού Μπερντιάνσκ.[4]

Σε αυτό το σχέδιο ακόμα δεν υπήρχαν οι αριθμοί που υποδηλώνουν τα τετράγωνα, τις κατοικίες και ορισμένες αυτόνομες εγκαταστάσεις. Ως «υπάρχοντα κτίρια» στο σχέδιο εμφανίζονταν η ορθόδοξη και η καθολική εκκλησία, τρία σπίτια προσευχής, τα κτίρια που δωρίστηκαν για το νοσοκομείο της πόλης, το προαύλιο του πανδοχείου, η μαρίνα και ο μύλος. Ως «καινούργιες προτάσεις» στο σχέδιο σημειώνονται ενοριακές εκκλησίες, χώροι για την οικοδόμηση διοικητικών κτιρίων, φυλακής, εργοστασίων και βιομηχανικών εγκαταστάσεων, και λεωφόρος.

Είναι ενδιαφέρον, ότι σε ορισμένες τοπικές εκδόσεις ανατυπώνεται το σχέδιο του Μπερντιάνσκ, το οποίο έχει ήδη παρόμοιες προσθήκες αλλά γράφεται πως είναι το σχέδιο που εγκρίθηκε από τον αυτοκράτορα τον Απρίλιο του 1862. Στην πραγματικότητα αυτό το έγγραφο συντάχθηκε όχι νωρίτερα του 1876, γιατί τότε ανεγέρθηκε το κτίριο του γυμνασίου του Μπερντιάνσκ το οποίο φαινόταν στο παρόν.[5] Επίσης το σχέδιο έχει ημερομηνία έγκρισης την 10η και όχι τις 19 Απριλίου του 1862. Ίσως το σφάλμα είχε παρεισφρήσει κατά την αντιγραφή. Ήδη στις 3 Νοεμβρίου του 1866 στο ημερολόγιό του ο Κριζανόβσκι έγραφε ότι είδε στο ειδικό συμβούλιο (ratusha) το σχέδιο του Μπερντιάνσκ που εγκρίθηκε από τον αυτοκράτορα Αλέξανδρο Β΄ στις 10 Απριλίου του 1862, και δεν ήταν το γνήσιο, αλλά το αντίγραφό του . «Η πόλη έχει 69 οικοδομικά τετράγωνα. Εκτός αυτού, στο στρατιωτικό οικισμό υπάρχουν 19 οικοδομικά τετράγωνα, ενώ στο γερμανικό οικισμό βρίσκονται 10 , απεικονίζεται δημόσιος κήπος, και χώρος για φυλακή και για διοικητικά κτίρια».[6]

Είναι ενδεικτικό, ότι το 1945 όταν ένας πρώην δάσκαλος του γυμνασίου του Μπερντιάνσκ έδειξε το σχέδιο του 1862 στον αρχιτέκτονα που έφτασε από το περιφερειακό κέντρο, ο οποίος είχε ήδη εξοικειωθεί με την πόλη, ο αρχιτέκτονας συμπέρανε ως επαγγελματίας ότι η ανάπτυξη της πόλης πραγματοποιήθηκε σε πλήρη συμμόρφωση με το γενικό σχέδιό της. Υπήρχε το ίδιο δίκτυο δρόμων, τα ίδια τετράγωνα, δύο είσοδοι στην πόλη από το πάνω μέρος της με σχετικά πλατιούς δρόμους που περιέλαβαν την πόλη από τα δυτικά και τα ανατολικά και ονομάζονταν στο σχέδιο λεωφόροι. Η δυτική οδηγούσε στο λιμάνι που ονομάστηκε επίνειο. Ο καθεδρικός ναός, η αγορά, και το πάρκο ακολουθούσαν το σχέδιο της πόλης του 1862 . ».[7]

Ωστόσο, στις πηγές υπάρχουν αναφορές του υπάρχοντος σχεδίου του Μπερντιάνσκ πριν το 1862. Μάλιστα το 1830 η «Οντέσκι Βέστνικ» έγραφε: «Στο μέρος όπου σιγά-σιγά άρχισε να ακμάζει αυτή η νέα αποικία, το 1826 υπήρχε μία ανοικτή, έρημη στέπα. Τώρα υπάρχουν περισσότερα από διακόσια όμορφα και τακτοποιημένα σπίτια χτισμένα με σωστό σχέδιο ».[8]

Υπάρχουν πληροφορίες πως η οδός Ζελιόναϊα στο Μπερντιάνσκ ονομάστηκε από τον Γενικό Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας, πρίγκιπα Βοροντσόβ (М. С. Воронцов) και ήταν σχεδιασμένη στο σχέδιο της πόλης με το χέρι του.

Στη διάρκεια του 19ου – και στις αρχές του 20^ου αι. στο Μπερντιάνσκ υπήρχαν οι πλατείες Μπογκογιάβλενσκαϊα (Богоявленская), Σομπόρναϊα (Соборная), Ταμόζεναϊα (Таможенная), Πετροπάβλοβσκαϊα (Петропавловская); Εκτείνονταν οι λεωφόροι Αζόβσκι (Азовский), Μπιρζεβόι (Биржевой), Βοστότσνι (Восточный), Ζάπαντνι (Западный), Τεατράλνι (Театральный); Υπήρχαν οι δρόμοι Αλεξάντροβσκαϊα (Александровская), Μπεζιμιάναϊα (Безымянная), Μπερεγοβάια (Береговая), Βοζνεσένσκαϊα (Вознесенская), Βοροντσόβκαϊα (Воронцовская), Γκόγκολεβσκαϊα (Гоголевская), Γοστίναϊα (Гостиная), Γρέτσεσκαϊα (Греческая), Ντάτσναϊα (Дачная), Αικατερίνισκαϊα (Екатерининская), Ζουκόβσκαϊα (Жуковская), Ζελιόναϊα (Зеленая), Ιταλιάνσκαϊα (Итальянская), Κιρπίτσναϊα (Кирпичная), Κομποζέβσκαϊα (Кобозевская), Κοραμπέλναϊα (Корабельная), Κορότκαϊα (Короткая), Κριλόβα (Крылова), Κουζνέτσναϊα (Кузнечная), Λάζαρεβσκαϊα (Лазаревская), Λέρμοντοβα (Лермонтова), Λισκόβσκαϊα (Лисковская), Ματρόσσκαϊα (Матросская), Μαιάτσναϊα (Маячная), Μέλνιτσναϊα (Мельничная), Μετσάνσκαϊα (Мещанская), Μορσκάια (Морская), Νικολάεβσκαϊα (Николаевская), Νόβαϊα (Новая), Οντέσσκαϊα (Одесская), Πετρόβσκαϊα (Петровская), Πετροπάβλοβσκαϊα (Петропавловская), Πορτόβαϊα (Портовая), Ποτστόβαϊα (Почтовая), Πριγόρναϊα (Пригорная), Πριμόρσκαϊα (Приморская), Πουστάια (Пустая), Πούσκινσκαϊα (Пушкинская), Ρίμπναϊα (Рыбная), Σαντόβαϊα (Садовая), Σλαβιάνσκαϊα (Славянская), Ταγκανρόγσκαϊα (Таганрогская). Υπήρχαν οι παράδρομοι Γκιμναζίτσεσκι (Гимназический), Ζάπαντνι (Западный), Κουρόρτνι (Курортный), Μάλι (Малый), Ρίμπνι (Рыбный), Σρέντνι (Средний), Τρόιτσκι (Троицкий).[9]

Εικόνες:

2.1.1.Berdyansk_Picture 1

Μπερντιάνσκ. Καρτ-ποστάλ του τέλους του 19^ου αι.

Πηγή: Τοπικό μουσείο ιστορίας του Μπερντιάνσκ, φάκελος 12211/1.

Δημοσιεύτηκε: Бердянська чоловіча гімназія (остання третина ХІХ століття), Матеріали з історії Бердянського державного педагогічного університету [Σχολείο αρρένων (1866 - 1900), Δημοσιεύσεις σχετικά με την ιστορία του Κρατικού παιδαγωγικού πανεπιστημίου του Μπερντιάνσκ], οι συντάκτες Βικτωρία Κωνσταντίνοβα, Ιγκόρ Λίμαν, τχ. 1, Κίεβο: «Οσβίτα Ουκραίνι», 2006, σ. 433.

2.1.1.Berdyansk_Picture 2

Μπερντιάνσκ. Θέα Καρτ-ποστάλ των αρχών του 20^ου αι.

Πηγή: Τοπικό μουσείο ιστορίας του Μπερντιάνσκ, φάκελος 12211/8.

2.1.1.Berdyansk_Picture 3

Μπερντιάνσκ. Καρτ-ποστάλ από τα τέλη του 19^ου αι.

Πηγή: Τοπικό μουσείο ιστορίας του Μπερντιάνσκ, φάκελος 12211/ 4.

2.1.1.Berdyansk_Picture 4

Μπερντιάνσκ. Θέα. Καρτ-ποστάλ αρχών του 20^ου αι.

Πηγή: Τοπικό μουσείο ιστορίας του Μπερντιάνσκ, φάκελος 10950.

2.1.1.Berdyansk_Picture 5

Σχέδιο της πόλης του Μπερντιάνσκ. Γύρω στα 1876.

Πηγή: Я. М. Иванов Труды отдела торговых портов, выпуск XVII, «Описание Бердянского порта»[Για. Μ. Ιβανόβ. Πρακτικά του τμήματος των εμπορικών λιμένων, τχ. 17, «Περιγραφή του λιμένα του Μπερντιάνσκ»], Αγία Πετρούπολη, 1905, ένθετο, φύλλο 9.

2.1.1.Berdyansk_Picture 6a

Σχέδιο της πόλης του Μπερντιάνσκ. Γύρω στα 1876. Αριστερό μέρος.

Πηγή: Τοπικό μουσείο ιστορίας του Μπερντιάνσκ, φάκελος 1579, 1 σ.

Δημοσιεύτηκε: Виктор Михайличенко, Евгений Денисов, Николай Тишаков, «Бердянск. Взгляд через столетия», [Βίκτωρ Μιχαϊλιτσένκο, Ευγένι Ντενίσοβ, Νικολάϊ Τισακόβ. «Μπερντιάνσκ. Μια ματιά μέσα από τους αιώνες»], Μπερντιάνσκ, Ζαπορόζιε, 2010, σ. 13; Бердянська чоловіча гімназія (остання третина ХІХ століття), Матеріали з історії Бердянського державного педагогічного університету [Σχολείο αρρένων (1866 - 1900), Δημοσιεύσεις σχετικά με την ιστορία του Κρατικού παιδαγωγικού πανεπιστημίου του Μπερντιάνσκ], οι συντάκτες Βικτωρία Κωνσταντίνοβα, Ιγκόρ Λίμαν, τχ. 1, Κίεβο: «Οσβίτα Ουκραίνι», 2006, σ.435 και άλλες.

2.1.1.Berdyansk_Picture 6b

Σχέδιο της πόλης του Μπερντιάνσκ. Περίπου το 1876. Το δεξιό μέρος.

Πηγή: Τοπικό μουσείο ιστορίας του Μπερντιάνσκ, φάκελος 1579, 1 σ.

2.1.1.Berdyansk_Picture 7

Σχέδιο της πόλης του Μπερντιάνσκ. Εγκρίθηκε στις 19 Απριλίου του 1862.

Πηγή: Σχέδιο της πόλης του Μπερντιάνσκ. Εγκρίθηκε στις 19 Απριλίου του 1862. Πηγή: Полное собрание законов Российской империи [Πλήρης συλλογή των νόμων της Ρωσικής Αυτοκρατορίας], Αγία Πετρούπολη: Τυπογραφείο του 2^ου παραρτήματος του Αυτοκρατορικού Γραφείου, 1865, συλ. 2, τχ. 37, παρ. 3, εφαρμογές.

[1] Константінова В. М. Урбанізація: південноукраїнський вимір (1861 – 1904 роки) [Κωνσταντίνοβα Β. Μ. Αστικοποίηση στη νότια Ουκρανία (1861 - 1904)], Ζαπορίζια, «ΑΑ Ταντέμ», 2010, σ. 222; Мельник Наталія Василівна. Архітектура комплексів громадсько-житлової забудови міст Півдня України кінця XVIII – початку ХХ ст. (на прикладі міст Херсона, Миколаєва, Одеси) [Μέλνικ Ναταλία Βασίλιβνα, Αρχιτεκτονική των δημόσιων και ιδιωτικών οικοδομικών συγκροτημάτων στις πόλεις της Νότιας Ουκρανίας στα τέλη του 18^ου – αρχές του 20^ου αι. (ως παράδειγμα εξετάζονται οι πόλεις Χερσόν, Μικολάιβ, Οδησσός)] αδημοσίευτη διατριβή , κωδικός 18.00.01, Λβιβ, 2007, σ. 90.

[2] ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 192, φάκελος 21 «Об учреждении в г. Бердянске строительной комиссии, 1841 г.» [«Σχετικά με τη δημιουργία στο Μπερντιάνσκ της Κατασκευαστικής Επιτροπής, 1841»], 79 σ.

[3] ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 193, φάκελος 129 «О составлении проектного плана г. Бердянску, 1852 г.» [«Για την σύσταση του σχεδίου της πόλης Μπερντιάνσκ»], 74 σ., σ. 35, ο φάκελος δεν διασώθηκε .

[4] Полное собрание законов Российской империи [Πλήρης συλλογή των νόμων της Ρωσικής Αυτοκρατορίας], Αγία Πετρούπολη: Τυπογραφείο του 2^ου παραρτήματος του Αυτοκρατορικού Γραφείου, 1865, συλλ. 2, τχ. 37, παρ. 1, σ. 335 – 336, Полное собрание законов Российской империи [Πλήρης συλλογή των νόμων της Ρωσικής Αυτοκρατορίας], Αγία Πετρούπολη: Τυπογραφείο του 2^ου παραρτήματος του Αυτοκρατορικού Γραφείου, 1865, συλ. 2, τχ. 37, παρ. 3, εφαρμογές.

[5] Константінова В. М. Урбанізація: південноукраїнський вимір (1861 – 1904 роки) [Κωνσταντίνοβα Β. Μ. Αστικοποίηση στη νότια Ουκρανία (1861 - 1904)], Ζαπορίζια, «ΑΑ Ταντέμ», 2010, σ. 222.

[6] Константин Баханов, Игорь Лыман, Бердянск в дневниках титулярного советника В. К. Крыжановского, В. К. Крыжановский, Дневники [Κωνσταντίν Μπαχάνοβ, Ίγκορ Λίμαν, Μπερντιάνσκ στα ημερολόγια του τιμητικού συμβούλου Β. Κ. Κριζανόβσκι, Β. Κ. Κριζανόβσκι, Ημερολόγια], Ζαπορόζιε, 2002, σ. 35.

[7] Бердянск глазами архитектора: весна 1945 [Μπερντιάνσκ με τη ματιά των αρχιτεκτόνων, άνοιξη του 1945], Γκόροντ, 26 Νοεμβρίου 2009, τχ. 134, σ. 20.

[8] «Юне місто», Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1827 – 1860 рр.), [«Νέα πόλη», Καταγραφή της ιστορίας του Μπερντιάνσκ με τη ματιά των ανταποκριτών της «Οντέσκι Βέστνικ» (1827 – 1860)], οι συντάκτες: Ιγκόρ Λίμαν, Αντρέι Πιμένοβ Μπερντιάνσκ, Ροστόβ-Ντον, 2007, σ. 45.

[9] «Весь Бердянск и его уезд», Адресно-справочная и торгово-промышленная книга, [«Όλη η Μπερντιάνσκ και ο νομός της»], Ο κατάλογος των διευθύνσεων, αναφορών καθώς και εμπορικών και βιομηχανικών πληροφοριών, Συμφερούπολη, τυπογραφείο του Ζβενιγαρόντσκι, Βερεσότσκαγια Π. Φ., Μπράχτμαν, 1911, σ. 66; Торгово-промышленный указатель и путеводитель по городу Бердянску [Εμπορικό και βιομηχανικό ευρετήριο και οδηγός του Μπερντιάνσκ], Έκδοση 2^ητου 1915, Μπερντιάνσκ, τυπογραφείο του Μ. Ντοροσένκο, 1915, σ. 17; Виктор Михайличенко, Евгений Денисов, Николай Тишаков, «Бердянск. Взгляд через столетия», [Βίκτωρ Μιχαϊλιτσένκο, Ευγένι Ντενίσοβ, Νικολάϊ Τισακόβ. «Μπερντιάνσκ. Μια ματιά μέσα από τους αιώνες»], Μπερντιάνσκ, Ζαπορόζιε, 2010, σ. 406-407.

Αναφορές

Russian language

Websites:

Вебсайты:

БахановКонстантин, ЛыманИгорь. Бердянск в дневниках титулярного советника В.К. Крыжановского // Крыжановский В.К. Дневники. — Запорожье: Просвіта, 2002. — С. 8, 35. [Электронный ресурс] // URL: http://ri-urbanhistory.org.ua/library/liman/Berdyansk_v_dnevnikah_titylyarnogo_sovetnika.pdf (Дата обращения: 09.06.2013).

«Юне місто». Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1827 – 1860 рр.) // Упорядники: Ігор Лиман, Андрій Піменов. — Бердянськ – Ростов-на-Дону: РА «Тандем – У», 2007. — С. 45. [Электронный ресурс] // URL: http://ri-urbanhistory.org.ua/library/liman/Une_misto.pdf (Дата обращения: 09.06.2013).

Archival sources:

Архивные источники:

Бердянский краеведческий музей. — Д 1579 (План уездного города Бердянска, Высочайше утвержденный в 10-й день апреля 1862 года). — 1 л.

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 191. — Д. 77 (1837 г.) (Относительно отвода в Бердянске мест под постройки и о разных устройствах в оном). — 67 л.

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 192. — Д. 21 (1841 г.) (Об учреждении в г. Бердянске строительной комиссии). — 79 л.

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 192. — Д. 28 (1842 г.) (О постройке в Бердянске и Мелитополе зданий для присутственных мест). — 167 л.

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 192. — Л. 37: Д. 21 (1843 г.) (Об утверждении за городом Бердянском земли и прочих угодий, здесь и о составлении плана г. Бердянску). — 272 л. [Дело не сохранилось].

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 193. — Л. 35: Д. 129 (1852 г.) (О составлении проектного плана г Бердянску). — 74 л. [Дело не сохранилось].

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 194. — Д. 258 (1856 г.) (О назначении художника Валенкампа Бердянским городовым архитектором). — 5 л.

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 199. — Л. 38: Д. 458 (1861 г.) (Об увеличении содержания Бердянскому городовому архитектору Валенкампу). — 9 л. [Дело не сохранилось].

Bibliography:

Библиография:

Полное собрание законов Российской империи. — СПб.: Типография 2 Отделения Собственной ЕИВ Канцелярии, 1865. — Собр. ІІ. — T. ХХХVІІ. — Отд. І. — С. 335-336.

Полное собрание законов Российской империи. — СПб.: Типография 2 Отделения Собственной ЕИВ Канцелярии, 1865. — Собр. ІІ. — T. ХХХVІІ. — Отд. ІІІ. — Приложения.

Весь Бердянск и его уезд. Адресно-справочная и торгово-промышленная книга. — Симферополь: типо-лит. Звенигородскаго П.Ф. Вересотской и Брахтман, 1911. — С. 66.

Торгово-промышленный указатель и путеводитель по городу Бердянску. Издание первое, 1915 года. — Бердянск: типография М. Дорошенко, 1915. — С. 17.

Бердянська чоловіча гімназія (остання третина ХІХ століття) / Упорядники: В.М. Константінова, І.І. Лиман // Матеріали з історії Бердянського державного педагогічного університету. Том І. — К.: «Освіта України», 2006. — С. 434-435.

Крыжановский В. Бердянск // Одесский Вестник. — № 8. — 27.I.1845. — С. 53-54.

Крыжановский В. Первая льгота городу Бердянску // Одесский Вестник. — № 32. — 25.ІV.1851. — С. 1.

Бердянск глазами архитектора: весна 1945 // Город. — 26.11.2009. — № 134. — С. 20.

Константінова Вікторія. Урбанізація: південноукраїнський вимір (1861 – 1904 роки). — Запоріжжя: АА Тандем, 2010. — С. 222-223.

БахановКонстантин, ЛыманИгорь. Бердянск в дневниках титулярного советника В.К. Крыжановского // Крыжановский В.К. Дневники. — Запорожье: Просвіта, 2002. — С. 8, 35.

Михайличенко Виктор, Денисов Евгений, Тишаков Николай. Бердянск. Взгляд через столетия. — Бердянск: Південна зоря; Запорожье: Дикое Поле, 2010. — С. 73, 406-407.

Ελληνική γλώσσα [in greek language]

Websites:

Ιστοσελίδες:

Константин Баханов, Игорь Лыман, «Бердянск в дневниках титулярного советника В. К. Крыжановского», В. К. Крыжановский, «Дневники» [Κωνσταντίν Μπαχάνοβ, Ίγκορ Λίμαν, «Μπερντιάνσκ στα ημερολόγια του τιμητικού συμβούλου Β. Κ. Κριζανόβσκι», Β. Κ. Κριζανόβσκι, «Ημερολόγια»], Ζαπορόζιε, 2002, σ. 8, 35, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ri-urbanhistory.org.ua/library/liman/Berdyansk_v_dnevnikah_titylyarnogo_sovetnika.pdf (πρόσβαση: 09.06.2013).

«Юне місто», Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1827 – 1860 рр.), [«Νέα πόλη», Καταγραφή της ιστορίας του Μπερντιάνσκ με τη ματιά των ανταποκριτών της «Οντέσκι Βέστνικ» (1827 – 1860)], οι συντάκτες: Ιγκόρ Λίμαν, Αντρέι Πιμένοβ Μπερντιάνσκ, Ροστόβ-Ντον, 2007, σ. 45, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ri-urbanhistory.org.ua/library/liman/Une_misto.pdf (πρόσβαση: 09.06.2013).

Archival sources:

Αρχειακές πηγές:

Τοπικό Μουσείο Ιστορίας του Μπερντιάνσκ, φάκελος 1579, «План уездного города Бердянска, Высочайше утвержденный в 10-й день апреля 1862 года» [«Σχέδιο της πόλης του νομού Μπερντιάνσκ, το οποίο ο υψηλότατος ενέκρινε την 10η ημέρα του Απρίλη του 1862»], σ. 1.

Κρατικά Αρχεία της Οδησσού (ΚΑΟ), αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 191, φάκελος 77 «Относительно отвода в Бердянске мест под постройки и о разных устройствах в оном, 1837 г.» [«Όσον αφορά την παροχή χώρου για την οικοδόμηση στο Μπερντιάνσκ και οι διαφορετικές κατασκευές σε αυτό, 1837»], 67 σ.

ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 192, φάκελος 21 «Об учреждении в г. Бердянске строительной комиссии, 1841 г.» [«Σχετικά με τη δημιουργία στο Μπερντιάνσκ της Κατασκευαστικής Επιτροπής, 1841»], 79 σ.

ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 192, φάκελος 28 «О постройке в Бердянске и Мелитополе зданий для присутственных мест, 1842 г. [«Για την κατασκευή των κτιρίων διοικητικών υπηρεσιών στο Μπερντιάνσκ και Μελιτόπολ, 1842»], 167 σ.

ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 192, φάκελος 21 «Об утверждении за городом Бердянском земли и прочих угодий, здесь и о составлении плана г. Бердянску, 1843 г.» [«Σχετικά με την έγκριση της γης και λοιπών γαιών της πόλης Μπερντιάνσκ, εδώ και οι εργασίες για το σχέδιο του Μπερντιάνσκ, 1843»], 272 σ., σ. 37, ο φάκελος δεν διασώθηκε .

ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 193, φάκελος 129 «О составлении проектного плана г. Бердянску, 1852 г.» [«Για την σύσταση του σχεδίου της πόλης Μπερντιάνσκ»], 74 σ., σ. 35, ο φάκελος δεν διασώθηκε .

ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 194, φάκελος 258 «О назначении художника Валенкампа Бердянским городовым архитектором, 1856 г.» [«Σχετικά με τον διορισμό του ζωγράφου Βαλενκάμπ στη θέση του αρχιτέκτονα του Μπερντιάνσκ»], 5 σ.

ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 199, φάκελος 458 «Об увеличении содержания Бердянскому городовому архитектору Валенкампу, 1861 г.» [«Για την αύξηση της αμοιβής του αρχιτέκτονα του Μπερντιάνσκ του Βαλενκάμπ»], 9 σ., σ. 38, φάκελος δεν διασώθηκε .

Bibliography:

Βιβλιογραφία:

Полное собрание законов Российской империи [Πλήρης συλλογή των νόμων της Ρωσικής Αυτοκρατορίας], Αγία Πετρούπολη: Τυπογραφείο του 2^ου παραρτήματος του Αυτοκρατορικού Γραφείου, 1865, συλ. 2, τχ. 37, παρ. 1, σ. 335 – 336.

«Весь Бердянск и его уезд», Адресно-справочная и торгово-промышленная книга, [«Όλη το Μπερντιάνσκ και ο νομός του»], Ο κατάλογος των διευθύνσεων, αναφορών καθώς και εμπορικών και βιομηχανικών πληροφοριών, Συμφερούπολη, τυπογραφείο του Ζβενιγαρόντσκι, Βερεσότσκαγια Π. Φ., Μπράχτμαν, 1911, σ. 66.

Торгово-промышленный указатель и путеводитель по городу Бердянску [Εμπορικό και βιομηχανικό ευρετήριο και οδηγός του Μπερντιάνσκ], Έκδοση 2^ητου 1915, Μπερντιάνσκ, τυπογραφείο του Μ. Ντοροσένκο, 1915, σ. 17.

Бердянська чоловіча гімназія (остання третина ХІХ століття), Матеріали з історії Бердянського державного педагогічного університету [Σχολείο αρρένων (1866 - 1900), Δημοσιεύσεις σχετικά με την ιστορία του Κρατικού παιδαγωγικού πανεπιστημίου του Μπερντιάνσκ], οι συντάκτες Βικτωρία Κωνσταντίνοβα, Ιγκόρ Λίμαν, τχ. 1, Κίεβο: «Οσβίτα Ουκραίνι», 2006, σ. 434-435.

Крыжановский Василий, Бердянск [Κριζανόβσκι Βασίλι, Μπερντιάνσκ], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 8, (27 Ιανουαρίου 1845), σ. 53 – 54.

Крыжановский В., Первая льгота городу Бердянску [Κριζανόβσκι Βασίλι, Το πρώτο προνόμιο της πόλης Μπερντιάνσκ], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 32, (24 Απριλίου 1851), σ. 1.

Бердянск глазами архитектора: весна 1945 [Μπερντιάνσκ με τη ματιά των αρχιτεκτόνων, άνοιξη του 1945], Γκόροντ, 26 Νοεμβρίου 2009, τχ. 134, σ. 20.

Мельник Наталія Василівна. Архітектура комплексів громадсько-житлової забудови міст Півдня України кінця XVIII – початку ХХ ст. (на прикладі міст Херсона, Миколаєва, Одеси) [Μέλνικ Ναταλία Βασίλιβνα, Αρχιτεκτονική των δημόσιων και ιδιωτικών οικοδομικών συγκροτημάτων στις πόλεις της Νότιας Ουκρανίας στα τέλη του 18^ου – αρχές του 20^ου αι. (ως παράδειγμα εξετάζονται οι πόλεις Χερσόν, Μικολάιβ, Οδησσός)] αδημοσίευτη διατριβή , κωδικός 18.00.01, Λβιβ, 2007, σ. 90.

Константінова В. М. Урбанізація: південноукраїнський вимір (1861 – 1904 роки) [Κωνσταντίνοβα Β. Μ. Αστικοποίηση στη νότια Ουκρανία (1861 - 1904)], Ζαπορίζια, «ΑΑ Ταντέμ», 2010, σ. 222-223.

Константин Баханов, Игорь Лыман, Бердянск в дневниках титулярного советника В. К. Крыжановского, В. К. Крыжановский, Дневники [Κωνσταντίν Μπαχάνοβ, Ίγκορ Λίμαν, Μπερντιάνσκ στα ημερολόγια του τιμητικού συμβούλου Β. Κ. Κριζανόβσκι, Β. Κ. Κριζανόβσκι, Ημερολόγια], Ζαπορόζιε, 2002, σ. 8, 35.

«Юне місто», Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1827 – 1860 рр.), [«Νέα πόλη», Καταγραφή της ιστορίας του Μπερντιάνσκ με τη ματιά των ανταποκριτών της «Οντέσκι Βέστνικ» (1827 – 1860)], οι συντάκτες: Ιγκόρ Λίμαν, Αντρέι Πιμένοβ Μπερντιάνσκ, Ροστόβ-Ντον, 2007, σ. 45.

Виктор Михайличенко, Евгений Денисов, Николай Тишаков, «Бердянск. Взгляд через столетия», [Βίκτωρ Μιχαϊλιτσένκο, Ευγένι Ντενίσοβ, Νικολάϊ Τισακόβ. «Μπερντιάνσκ. Μια ματιά μέσα από τους αιώνες»], Μπερντιάνσκ, Ζαπορόζιε, 2010, σ. 73, 406-407.

Επιστροφή