Μπερντιάνσκ

/ Διοίκηση / Κυβερνήτες της πόλης-Δήμαρχοι-Λιμενάρχες / Λιμενάρχες

Λιμενάρχες

Συγγραφέας 1: LYMAN IGOR
Συγγραφέας 2: KONSTANTINOVA VIKTORIA
Μετάφραση: ABDULLAYEVA-VAGIA MARIANNA

Γρηγόρι Νικήτιτς Τσερνιάεβ |1845-1855

Όνομα του λιμενάρχη: Γρηγόρι Νικήτιτς Τσερνιάεβ (Григорий Никитич Черняев)

Ο Γρηγόρι Νικήτιτς Τσερνιάεβ (Черняев Григорий Никитич) γεννήθηκε το 1787 και πέθανε πιθανόν το 1869. Διατέλεσε αρχηγός του αστυνομικού τμήματος στο λιμάνι του Μπερντιάνσκ και λιμενάρχης του Μπερντιάνσκ. Στη λίστα των αξιωματικών, που έλαβαν μέρος στο πόλεμο του 1812, ο Γρηγόρι Νικήτιτς Τσερνιάεβ αναφέρεται ως υπολοχαγός του συντάγματος πεζικού «Νοβοινγκέρμανλάντσκι»[1]. Στις 12 Μαρτίου του 1845 ο αρχηγός της αστυνομίας του Μπερντιάνσκ μετονομάστηκε σε λιμενάρχη με διατήρηση των προηγούμενων αστυνομικών του καθηκόντων. Το 1840, ο Τσερνιάεβ με τον βαθμό του υπολοχαγού, ηγήθηκε επιτροπής για την ανέγερση του καθεδρικού ναού στο Μπερντιάνσκ. Είχε πνευματική συγγένεια (μέσω βαπτίσματος) με τον γενικό κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας Μ. Σ. Βοροντσόβ. Κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού Πολέμου, οργάνωσε την άμυνα της πόλης και του λιμανιού κατά των επιδρομών των εχθρικών στρατευμάτων. Στις 26 Νοεμβρίου του 1860 του απονεμήθηκε το παράσημο του Αγίου Γεωργίου τετάρτου βαθμού[2]. Ως απόστρατος με βαθμό υποστράτηγου, συμμετείχε ενεργά στις δραστηριότητες της τοπικής διοίκησης της πόλης Μπερντιάνσκ. Τον Μάρτιο του 1865 εξελέγη στην Επιτροπή κατασκευής σιδηροδρόμου προς το Μπερντιάνσκ, και μέχρι τον Ιούνιο του 1865 ήταν μέλος της Επιτροπής ίδρυσης δημόσιου κήπου στο Μπερντιάνσκ[3]. Ήταν ο πατέρας του πρώτου επίτιμου πολίτη του Μπερντιάνσκ στρατηγού Μ. Γ. Τσερνιάεβ[4].

Στο «Νοβοροσσίκι Καλεντάρ» του 1843 στη πρώτη αναφορά σχετικά με τη σύσταση των «τοπικών γραφείων» σημειώνεται: «Στο Μπερντιάνσκ: ο αρχηγός της αστυνομίας στο λιμάνι του Μπερντιάνσκ είναι ο συνταγματάρχης Γρηγόρι Νικήτιτς Τσερνιάεβ»[5]. Για το διάστημα μεταξύ του 1842-1843 στο Κρατικό Αρχείο της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας διασώζονται οι φάκελοι «Σχετικά με την αποζημίωση ενοικίου στον αρχηγό της αστυνομίας του λιμανιού του Μπερντιάνσκ αντισυνταγματάρχη Τσερνιάεβ»[6] και «Σχετικά με την καταβολή μισθοδοσίας του αντισυνταγματάρχη Τσερνιάεβ ως λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ»[7]. Το 1843 σχηματίστηκε η υπόθεση «Η παρουσίαση στον υπουργό Εσωτερικών του επίσημου καταλόγου της υπηρεσίας του αντισυνταγματάρχη Τσερνιάεβ, αρχηγού της αστυνομίας στο λιμάνι του Μπερντιάνσκ»[8]. Την περίοδο μεταξύ του 1842-1845 διεξάγεται η υπόθεση «Όσον αφορά την αίτηση ορισμένων ατόμων τα οποία καταγγέλλουν την μη αποδοθείσα ικανοποίηση των απαιτήσεων τους λόγω της διαχείρισης του αρχηγού της αστυνομίας στο λιμάνι του Μπερντιάνσκ αντισυνταγματάρχη Τσερνιάεβ»[9]. Το 1852 η ηγεσία του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας διεξήγαγε έρευνα «Σχετικά με την καταγγελία του συνταγματάρχη Τσερνιάεβ λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ αναφορικά με την προκληθείσα ενόχλησή του εκ μέρος των επαρχιακών αρχών της Ταυρίδας»[10]. Το 1862 σχηματίζεται η υπόθεση «Κατόπιν αιτήματος του συνταξιούχου υποστράτηγου Τσερνιάεβ για τα χρήματα που είχε δαπανήσει για τη συντήρηση του κρατικού κήπου του Μπερντιάνσκ και δεν μπορούν να επιστραφούν»[11]. Ο «χρονικογράφος του Μπερντιάνσκ» Β. Κ. Κριζανόβσκι επανειλημμένα αναφέρει τον Γ. Ν. Τσερνιάεβ στο ημερολόγιό του. Συγκεκριμένα, στις 28 του Απρίλη του 1865 έγραφε: «Σήμερα, ο πρώην επικεφαλής του λιμένα του Μπερντιάνσκ, απόστρατος με βαθμό υποστράτηγου Γρηγόρι Νικήτιτς Τσερνιάεβ στις εκλογές για Επιτροπή στέγασης καυχήθηκε ότι, ο κύριος Τσερνιάεβ είναι ήδη 79 ετών, αλλά παρόλα αυτά παραμένει ένας ζωηρός γέροντας»[12].

[1] Офицеры 1812 года, Информационный ресурс по офицерам Российской Императорской армии Эпохи Отечественной войны 1812 года [Αξιωματικοί το 1812, Πληροφοριακός οδηγός για τους αξιωματικούς του ρωσικού αυτοκρατορικού στρατού κατά τον πόλεμο του 1812], διαθέσιμο στη διεύθυνση http://officers.wardoc.ru/person-y.php, (πρόσβαση 09/06/2013).

[2] Кавалеры ордена Святого Георгия IV класса на букву «Ч» [Βραβευμένοι με το παράσημο του Αγίου Γεωργίου 4^ου βαθμού στο γράμμα «Ч», Βικιπαίδεια, Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια], διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ru.wikipedia.org/wiki/Кавалеры_ордена_Святого_Георгия_IV_класса_Ч, (πρόσβαση 09/06/2013).

[3]Константінова Вікторія. Черняєв Григорій Микитович, Славетні запоріжці, [Κωνσταντίνοβα Βικτωρία, Τσερνιάεβ Γρηγόρι Νικήτιτς], Σλαβέτνι ζαπορίζτσι, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://sites.znu.edu.ua/news_details.php?news_id=7505&lang=ukr (πρόσβαση: 09.06.2013).

[4] ό. π.

[5]Новороссийский календарь на 1843 год, издаваемый от Ришельевскаго лицея [Νοβοροσσίσκι Καλεντάρ για το 1843 που δημοσιεύθηκε από το Λύκειο Ρισελιέβσκι], Οδησσός: τυπογραφείο της Οδησσού 1842, σ. 179.

[6] ΚΑΑΔΚ αρχειακή σειρά 26 «Канцелярия Таврического губернатора» [«Γραφείο του Κυβερνήτη της Ταυρίδας»], αριθμός ευρετηρίου 1, φάκελος 12454 «О квартирных деньгах Управляющему полицейскою частью в Бердянском порте подполковнику Черняеву» [«Σχετικά με την αποζημίωση ενοικίου στον αρχηγό της αστυνομίας του λιμανιού του Μπερντιάνσκ αντισυνταγματάρχη Τσερνιάεβ»].

[7] ΚΑΑΔΚ αρχειακή σειρά 26 «Канцелярия Таврического губернатора» [«Γραφείο του Κυβερνήτη της Ταυρίδας»], αριθμός ευρετηρίου 1, φάκελος 12925 «О удовлетворении подполковника Черняева жалованьем по должности портового начальника Бердянского порта» [«Σχετικά με την καταβολή μισθοδοσίας του αντισυνταγματάρχη Τσερνιάεβ ως λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ»].

[8] ΚΑΑΔΚ αρχειακή σειρά 26 «Канцелярия Таврического губернатора» [«Γραφείο του Κυβερνήτη της Ταυρίδας»], αριθμός ευρετηρίου 1, φάκελος 13315 «О доставлении Министру внутренних дел формулярного списка о службе управляющего полицейскою частью в Бердянском порте подполковника Черняева» [«Η παρουσίαση στον υπουργό Εσωτερικών του επίσημου καταλόγου της υπηρεσίας του αντισυνταγματάρχη Τσερνιάεβ, αρχηγού της αστυνομίας στο λιμάνι του Μπερντιάνσκ»].

[9] ΚΑΑΔΚ αρχειακή σειρά 26 «Канцелярия Таврического губернатора» [«Γραφείο του Κυβερνήτη της Ταυρίδας»], αριθμός ευρετηρίου 1, φάκελος 12665 «По прошению некоторых лиц с жалобою на управляющего полицейскою частью в Бердянском порте подполковника Черняева за недоставление удовлетворения по претензиям» [«Όσον αφορά την αίτηση ορισμένων ατόμων τα οποία καταγγέλλουν τη μη αποδοθείσα ικανοποίηση των απαιτήσεων τους λόγω της διαχείρισης του αρχηγού της αστυνομίας στο λιμάνι του Μπερντιάνσκ αντισυνταγματάρχη Τσερνιάεβ»].

[10] ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 172, φάκελος 18, 1852, «По жалобе Бердянского портового начальника полковника Черняева на притеснения Таврического губернского начальства» [«Σχετικά με την καταγγελία του συνταγματάρχη Τσερνιάεβ λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ αναφορικά με την προκληθείσα εκ μέρος των επαρχιακών αρχών της Ταυρίδας»], σ. 2, ο φάκελος δεν διασώθηκε

[11] ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 16, φάκελος 61, 1862, «По просьбе отставного генерал-майора Черняева на невозвращение денег, издержанных им на содержание Бердянского казенного сада» [«Κατόπιν αιτήματος του συνταξιούχου υποστράτηγου Τσερνιάεβ για τα χρήματα που είχε δαπανήσει για τη συντήρηση του δημόσιου κήπου του Μπερντιάνσκ και δεν μπορούν να επιστραφούν»], σ. 8

[12] Константин Баханов, Игорь Лыман, Бердянск в дневниках титулярного советника В. К. Крыжановского, В. К. Крыжановский, Дневники [Κωνσταντίν Μπαχάνοβ, Ίγκορ Λίμαν, Μπερντιάνσκ στα ημερολόγια του τιμητικού συμβούλου Β. Κ. Κριζανόβσκι, Β. Κ. Κριζανόβσκι, Ημερολόγια], Ζαπορόζιε 2002, σ. 83.

Ντελβό | 1856

Όνομα του λιμενάρχη: Ντελβό (Дельво)|

Ο συνταγματάρχης Ντελβό (Дельво), το όνομα του οποίου είναι άγνωστο, διατέλεσε στη θέση του αναπληρωτή λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ το 1856. Διορίστηκε σε αυτή τη θέση κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού Πολέμου. Στάλθηκε στο Μπερντιάνσκ αντί του Γρηγόρι Νικήτιτς Τσερνιάεβ (Григорий Никитич Черняев), ο οποίος απομακρύνθηκε από τα καθήκοντά του γιατί συμφώνησε με την πρόταση του καπετάνιου της συμμαχικής μοίρας Τσεράρντ Οσμπόρν (Шерард Осборн) να επιτραπεί στους συμμάχους να αγοράσουν κρέας στην πόλη με αντάλλαγμα να σταματήσουν τον βομβαρδισμό του Μπερντιάνσκ και να απομακρύνουν τα πλοία τους από το λιμάνι. Αφού διεξήγαγε έρευνα κατά την άφιξή του στο Μπερντιάνσκ ο Ντελβό, στην έκθεσή του στις 2 Απριλίου του 1856 επιβεβαίωσε το γεγονός των διαπραγματεύσεων του Γρηγόρι Νικήτιτς Τσερνιάεβ με τον Οσμπόρν[1]. Τον Ιούνιο του 1856 ο ανταποκριτής της «Οντέσκι Βέστνικ» στο Μπερντιάνσκ έγραφε ότι η πόλη υπέστη αρκετά σοβαρές ζημιές από τα εχθρικά πυρά και τις βόμβες (αν και ίσως λίγο λιγότερες από τις άλλες γειτονικές παράκτιες πόλεις), αλλά τώρα, «Με την καλοπροαίρετη διαχείριση του προσωρινού επικεφαλής της διοίκησης της πόλης, τιμημένου συνταγματάρχη Ντελβό», ελαφρώς ανακάμπτει και «μπορούμε με ασφάλεια να ελπίζουμε ότι, σύμφωνα με την εν λόγω διαχείριση της κυβέρνησης και του λιμενάρχη σε ένα χρόνο ενδέχεται να παραμένουν πολύ λίγα ίχνη της εισβολής του εχθρού»[2].

[1] Евгений Денисов, Виктор Михайличенко, Александр Киосев. Бердянский морской торговый порт: Его история от основания в 1830 году до наших дней, главные события на 180-летнем пути, рассказ о людях, оставивших заметный след в биографии порта [Ευγένιος Ντενίσοβ, Βίκτωρ Μιχαϊλιτσένκο, Αλέξανδρος Κιόσεβ. Μπερντιάνσκ Εμπορικός Θαλάσσιος Λιμένας: Η ιστορία του λιμανιού από την ίδρυσή του το 1830 μέχρι σήμερα, τα σημαντικότερα γεγονότα κατά τη διάρκεια των 180 ετών, οι ιστορίες των ανθρώπων που συνέβαλαν σημαντικά στη βιογραφία του λιμανιού], Μπερντιάνσκ, Ζαπορόζιε 2010, σ. 120; А. М. Черняева, «Страница из семейной летописи Черняевых», [Α. Μ. Τσερνιάεβα, Μία σελίδα της οικογενειακής χρονολογίας των Τσερνιάεβι, Ρούσσκι Αρχίβ (Ρωσικό Αρχείο)], 1909, τόμος 2, τχ. 8, σ. 687 – 694.

[2] Вл. С. «Бердянск, 18-го июня», [Βλ. Σ., «Μπερντιάνσκ, 18 Ιουνίου»], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 72, (26 Ιουνίου 1856), σ. 350; «Юне місто», Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1827 – 1860 рр.), [«Νέα πόλη», Καταγραφή της ιστορίας του Μπερντιάνσκ με τη ματιά των ανταποκριτών της «Οντέσκι Βέστνικ» (1827 – 1860)], οι συντάκτες: Ιγκόρ Λίμαν, Αντρέι Πιμένοβ, Μπερντιάνσκ, Ροστόβ-Ντον 2007, σ. 234.

Βλαντισλάβλεβ Β. Α. | 1856

Όνομα του λιμενάρχη: Βλαντισλάβλεβ Β. Α. (Владиславлев В. А.)

Ο αντισυνταγματάρχης Βλαντισλάβλεβ Β. Α. (Владиславлев В. А.) διατέλεσε λιμενάρχης του Μπερντιάνσκ το 1856. Διορίστηκε μετά από τον συνταγματάρχη Ντελβό, ο οποίος άσκησε τα καθήκοντα του λιμενάρχη στο Μπερντιάνσκ για ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Παρέμεινε στη θέση αυτή για μερικούς μήνες, αλλά αναγκάστηκε να παραιτηθεί το Νοέμβριο του 1856 λόγω σοβαρής ασθένειας[1].

Ιβκόβ Αβενίρ Αλεξέεβιτς | 1856-1863

Όνομα του λιμενάρχη: Ιβκόβ Αβενίρ Αλεξέεβιτς (Ивков Авенир Алексеевич)

Ο Αβενίρ Αλεξέεβιτς Ιβκόβ (Авенир Алексеевич Ивков) διατέλεσε στη θέση λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ το 1856 - 1863. Η ημερομηνία γέννησής του είναι άγνωστη, απεβίωσε στις 17 Μαρτίου του 1889. Είχε εκπαιδευτεί στο Σχολή Ναυτικών Δοκίμων, από την οποία αποφοίτησε στις 21 Δεκεμβρίου του 1835 με τον βαθμό του ανθυπασπιστή στο στόλο της Μαύρης Θάλασσας. Συμμετείχε στον Κριμαϊκό πόλεμο. Επέδειξε θάρρος κατά την διάρκεια της άμυνας της Σεβαστούπολης, για την οποία τιμήθηκε με το παράσημο του Αγίου Βλαντιμίρ, 4ου βαθμού και το παράσημο του Αγίου Γεωργίου, 4ου βαθμού. Μέχρι το τέλος των εχθροπραξιών συνέχισε να υπηρετεί στη Μαύρη Θάλασσα. Διορίστηκε στο Μπερντιάνσκ, μετά από μια σύντομη άσκηση των καθηκόντων του λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ από τον αντισυνταγματάρχη Βλαντισλάβλεβ [1]. Κατά το διάστημα της παραμονής του Α. Α. Ιβκόβ σε αυτή την θέση, δραστηριοποιήθηκε η Επιτροπή περιουσιακών απωλειών των κατοίκων του Μπερντιάνσκ στον πόλεμο του 1853-1856 [2]. Το 1861, η «Οντέσκι Βέστνικ» ανέφερε ότι ο λιμενάρχης του Μπερντιάνσκ υπολοχαγός Ιβκόβ υποσχέθηκε βοήθεια, για την ολοκλήρωση της κατασκευής ενός ατμόπλοιου, στον αναλφάβητο κάτοικο του Μπερντιάνσκ αυτοδίδακτο μηχανικό Ακίμ Πιροζκόβ. Υπογραμμίζεται πως αυτή θα δοθεί υπό την προϋπόθεση ότι το πλοίο, η κατασκευή του οποίου έχει διαρκέσει ήδη ένα χρόνο, θα ολοκληρωθεί εντός ενός μηνός, ώστε, με χωρητικότητα μέχρι 8 άτομα, «να ακολουθεί όπως λέει ο κατασκευαστής, μέχρι και 10 μίλια ελεύθερα, να πλέει στον όρμο μας και να μην φοβάται όταν ο καιρός είναι καλός να εκτελεί την διαδρομή πέρα δώθε» [3].

Την 1η Ιανουαρίου του 1863 ο Αβενίρ Αλεξέεβιτς Ιβκόβ προβιβάστηκε σε καπετάνιο Α΄. Το 1872 προβιβάστηκε σε υποναύαρχο, αλλά λόγω ασθένειας συνταξιοδοτήθηκε. Το 1878 επέστρεψε στην υπηρεσία, διορίστηκε κυβερνήτης της πόλης του Παβλόβσκ . Το 1879 τιμήθηκε με το παράσημο του Αγίου Βλαντιμίρ, 3ου βαθμού. Τέλος, συνταξιοδοτήθηκε το 1883 ως αντιναύαρχος. Έχει θαφτεί στην εκκλησία του Αγίου Βλαδιμήρου στη Σεβαστούπολη [4].

[1] Ивков, Авенир Алексеевич [Ίβκοβ Αβενίρ Αλεξέεβιτς, Βικιπαίδεια, Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια], διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ru.wikipedia.org/wiki/Ивков,_Авенир_Алексеевич (πρόσβαση 09/06/2013); Евгений Денисов, Виктор Михайличенко, Александр Киосев. Бердянский морской торговый порт: Его история от основания в 1830 году до наших дней, главные события на 180-летнем пути, рассказ о людях, оставивших заметный след в биографии порта [Ευγένιος Ντενίσοβ, Βίκτωρ Μιχαϊλιτσένκο, Αλέξανδρος Κιόσεβ. Μπερντιάνσκ Εμπορικός Θαλάσσιος Λιμένας: Η ιστορία του λιμανιού από την ίδρυσή του το 1830 μέχρι σήμερα, τα σημαντικότερα γεγονότα κατά τη διάρκεια των 180 ετών, οι ιστορίες των ανθρώπων που συνέβαλαν σημαντικά στη βιογραφία του λιμανιού], Μπερντιάνσκ, Ζαπορόζιε 2010, σ. 120, 395.

[2] ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 230, φάκελος 197, «О рассмотрении и утверждении определений Бердянского комитета по потерям жителей в минувшую войну» [«Εξέταση και έγκριση των ορισμών της Επιτροπής του Μπερντιάνσκ σχετικά με τις απώλειες των κατοίκων στον τελευταίο πόλεμο»], αποπερατώθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 1858), 27 σ.; ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 230α, φάκελος 73, «Определения местных комитетов по дополнительным прошениям о пособиях. Бердянского, Евпаторийского, Севастопольского, Ялтинского, Алешковского и Феодосийского, об испрашивавшихся пособиях и об отказах», Книга одна [«Ορισμοί των τοπικών επιτροπών επί των πρόσθετων αιτήσεων για επιδόματα από τους κατοίκους των περιοχών του Μπερντιάνσκ, της Ευπατόριας, της Σεβαστούπολης, της Γιάλτας και του Αλέσκοβ, της Θεοδοσίας σχετικά με τους αιτούντες επιδόματα και τις απορριπτικές αποφάσεις»]. Μόνο ένα βιβλίο.; ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 230α, φάκελος 100, «Книги с вырезными билетами комитетов. Бердянского», книга одна [«Βιβλία με τα κουπόνια των επιτροπών. Μπερντιάνσκ.»], μόνο ένα βιβλίο.

[3] Κρατικά Αρχεία Οδησσού (ΚΑΟ), αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 60, φάκελος 99, 1863, «По ходатайству Бердянского городского головы об освобождении механика-самоучки мещанина Акима Пирожкова от рекрутской повинности» [«Κατόπιν αιτήματος του Επικεφαλής του Συμβουλίου του Μπερντιάνσκ σχετικά με την απαλλαγή αυτοδίδακτου μηχανικού μικροαστού Ακίμ Πιροζκόβ από τη στρατολόγηση»], σ. 1-16; 1-го апреля, Одесский Вестник [«1 Απριλίου»], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 49, (04 Μαΐου 1861), σ. 215-216.

[4] Ивков, Авенир Алексеевич [Αβενίρ Αλεξέεβιτς Ιβκόβ, Βικιπαίδεια, Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια], διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ru.wikipedia.org/wiki/Ивков,_Авенир_Алексеевич (πρόσβαση 09/06/2013); Евгений Денисов, Виктор Михайличенко, Александр Киосев. Бердянский морской торговый порт: Его история от основания в 1830 году до наших дней, главные события на 180-летнем пути, рассказ о людях, оставивших заметный след в биографии порта [Ευγένιος Ντενίσοβ, Βίκτωρ Μιχαϊλιτσένκο, Αλέξανδρος Κιόσεβ. Μπερντιάνσκ Εμπορικός Θαλάσσιος Λιμένας: Η ιστορία του λιμανιού από την ίδρυσή του το 1830 μέχρι σήμερα, τα σημαντικότερα γεγονότα κατά τη διάρκεια των 180 ετών, οι ιστορίες των ανθρώπων που συνέβαλαν σημαντικά στη βιογραφία του λιμανιού], Μπερντιάνσκ, Ζαπορόζιε 2010, σ. 120, 395.

Μαξούτοβ Πάβελ Πετρόβιτς | 1863-1876

Όνομα του λιμενάρχη: Μαξούτοβ Πάβελ Πετρόβιτς (Максутов Павел Петрович)

Ο Πάβελ Πετρόβιτς Μαξούτοβ (Павел Петрович Максутов) γεννήθηκε στις 15 Απριλίου του 1825 και απεβίωσε στις 2 Μαΐου του 1882. Πρίγκιπας στην καταγωγή, διατέλεσε λιμενάρχης του Μπερντιάνσκ στο διάστημα μεταξύ των ετών 1863-1876. Είχε εκπαιδευτεί στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων. Συμμετείχε στη ναυμαχία της Σινώπης με το πολεμικό θωρηκτό "Παρίσι", τιμήθηκε με το παράσημο του Αγίου Βλαντιμίρ 4ου βαθμού. Κατά την διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου βρισκόταν στη φρουρά της Σεβαστούπολης (13.09.1854 - 27.08.1855) ως ανώτερος βοηθός του διοικητή του τέταρτου προμαχώνα. Στις 29 Σεπτεμβρίου του 1854 ηγήθηκε της επίθεσης αυτού του προμαχώνα. Αρκετές φορές διακρίθηκε και τραυματίστηκε. Μετά τον πόλεμο, έλαβε τετράμηνη άδεια απουσίας «για τη θεραπεία των ασθενειών και τραυματισμών που προέκυψαν από τις κακώσεις». Το 1866 προήχθη σε καπετάνιο Α΄. Μετά από μια 13-ετή θητεία ως λιμενάρχης του Μπερντιάνσκ τον Απρίλη του 1876 διορίστηκε κυβερνήτης της πόλης του Ταγανρόγ. Το 1879 έγινε υποναύαρχος. Σύμφωνα με την επιθυμία του θάφτηκε στη Σεβαστούπολη.[1]

Σχετικά με την δραστηριότητα του Π. Π. Μαξούτοβ στη θέση του λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ, ενημέρωνε τους αναγνώστες της η «Οντέσκι Βέστνικ». Ειδικότερα το 1866, η εφημερίδα ανέφερε ότι τα μέλη της Εμπορικής Συνέλευσης του Μπερντιάνσκ αποφάσισαν να παραθέσουν δείπνο προς τιμήν του λιμενάρχη πρίγκιπα Μαξούτοβ με αφορμή την προαγωγή του σε καπετάνιο Α΄[2]. Το 1869 η «Οντέσκι Βέστνικ» έγραφε ότι πρίγκιπας Μαξούτοβ υποστήριζε την ιδέα του Γερσεβάνοβ να περάσει ο σιδηρόδρομος κατευθείαν από το Μπερντιάνσκ, θεωρώντας, ότι ο δρόμος αυτός βρίσκεται «στο κέντρο των εύφορων και εμπορικών περιοχών», ενώ στην περίπτωση της κατασκευής της σιδηροδρομικής γραμμής με κατεύθυνση το Μπερντιάνσκ μέσω της Μαριούπολης, θα περνούσε κατά μήκος της παραλίας «επιφέροντας μονόπλευρα ευεργετικό αποτέλεσμα, με άλλα λόγια , η περιοχή μεταξύ του δρόμου και της θάλασσας θα ήταν μικρή και δεν θα αναπλήρωνε το κόστος της κατασκευής του δρόμου». Ως εκ τούτου, ο λιμενάρχης του Μπερντιάνσκ ζήτησε από το Συμβούλιο της πόλης να μεσολαβήσει σχετικά με την κατασκευή σιδηροδρομικής γραμμής με κατεύθυνση το Μπερντιάνσκ σε απευθείας σύνδεση παρακάμπτοντας την Μαριούπολη[3]. Το 1870 ο Τύπος ανέφερε ότι ο λιμενάρχης του Μπερντιάνσκ, ο πρίγκιπας Μαξούτοβ, ακολουθώντας εντολές της κυβέρνησης για την πρόληψη της εξάπλωσης της χολέρας, με τα πρώτα σημάδια της επιδημίας έλαβε δυναμικά μέτρα για την καταπολέμησή της [4]. Στις 20 Μαΐου του 1876 «οι πολίτες, πρόξενοι και υπάλληλοι » συνόδευσαν τον «λατρεμένο απ’ όλους» Πάβελ Πετρόβιτς Μαξούτοβ, λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ στο ατμόπλοιο «Ταυρίδα», για να αναλάβει τα καθήκοντα του ως διοικητής του Ταγανρόγ. Ο ανταποκριτής της «Οντέσκι Βέστνικ» έγραφε: «Εκτιμώντας τα 13 πολύτιμα έτη για τα οποία η εξοχότητα του ήταν λιμενάρχης μας, ο Ρωσικός σύλλογος παρέθεσε προς τιμήν του πρίγκιπα λαμπρό μεσημβρινό γεύμα, και ο Ελληνικός σύλλογος παρομοίως παρέθεσε δείπνο»[5].

Ο Κριζανόβσκι, «χρονικογράφος του Μπερντιάνσκ», αφιέρωσε πολλές σελίδες του ημερολογίου του στον Πάβελ Πετρόβιτς Μαξούτοβ. Ο Κριζανόβσκι περιγράφει τον Μαξούτοβ ως συμμετέχοντα σε όλα τα καλά γεγονότα της πόλης , φιλόξενο, άνθρωπο με το άλφα κεφαλαίο, ανοιχτό στην επικοινωνία με τους υφισταμένους του, με φροντίδα για τις ανάγκες των ατόμων σε μειονεκτική θέση, θεματοφύλακα της υλοποίησης των τελωνειακών κανόνων, προστάτη και ευεργέτη των ορφανών, εγγυητή της αμυντικής ικανότητας του Μπερντιάνσκ, ηγέτη που είχε την ικανότητα να βάλει στη θέση του τον αλαζονικό υπάλληλο[6].

[1]Константінова Вікторія. Максутов Павло Петрович, Славетні запоріжці, [Κωνσταντίνοβα Βικτωρία, Μαξούτοβ Πάβελ Πετρόβιτς], Σλαβέτνι ζαπορίζτσι, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://sites.znu.edu.ua/news_details.php?news_id=6485&lang=ukr (πρόσβαση: 09.06.2013).

[2]Куксан, «Бердянск», [Κουξάν, «Μπερντιάνσκ»], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 26, (03 Φεβρουαρίου 1866), σ.85.

[3] «О железной дороге к Бердянску», [«Σχετικά με τον σιδηρόδρομο με κατεύθυνση το Μπερντιάνσκ»], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 53, (09 Μαρτίου 1869), σ. 177.

[4] Онискевич Я. Г., «Бердянск», [Για. Γ. Ονισκέβιτς, «Μπερντιάνσκ»], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 176, (13 Αυγούστου 1870), σ. 590.

[5] В. К., «Бердянск», [Β. Κ., «Μπερντιάνσκ»], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 118, (01 Ιουνίου 1876), σ. 2.

[6] Константин Баханов, Игорь Лыман, Бердянск в дневниках титулярного советника В. К. Крыжановского, В. К. Крыжановский, Дневники [Κωνσταντίν Μπαχάνοβ, Ίγκορ Λίμαν, Μπερντιάνσκ στα ημερολόγια του τιμητικού συμβούλου Β. Κ. Κριζανόβσκι, Β. Κ. Κριζανόβσκι, Ημερολόγια], Ζαπορόζιε 2002, σ. 9.

Σμίτ Πιότρ Πετρόβιτς | 1876-1886

Όνομα του λιμενάρχη: Σμίτ Πιότρ Πετρόβιτς (Шмидт Петр Петрович)

Ο Πιοτρ Πετρόβιτς Σμιτ (Шмидт Петр Петрович), 2ος στην οικογένεια των γνωστών Σμιτ, γεννήθηκε το 1828 και πέθανε στις 19 Δεκεμβρίου του 1888. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας των ετών 1876 – 1886 διατέλεσε λιμενάρχης του Μπερντιάνσκ. Ήταν ο πατέρας του Πιοτρ Πετρόβιτς Σμιτ, του 3ου στην οικογένεια των Σμιτ, ενός από τους ηγέτες της εξέγερσης στη Σεβαστούπολη το 1905. Καταγόταν από οικογένεια κληρονομικών ευγενών και ναυτικών αξιωματικών. Ο πατέρας του, καπετάνιος Α΄, Σμιτ (1ος) ήταν ο ιδρυτής αυτής της «ναυτικής παράδοσης». Ο Σμιτ (2ος) αποφοίτησε από τη Σχολή Ναυτικών δοκίμων, έπειτα υπηρέτησε στα θωρηκτά και στις φρεγάτες του στόλου της Βαλτικής και της Μαύρης θάλασσας. Κατά την διάρκεια του Κριμαϊκού πολέμου από τις 13 Σεπτεμβρίου του 1854 ως τις 21 Μαΐου του 1855 συμμετείχε στην υπεράσπιση της Σεβαστούπολης στο λόφο Μαλάχοβ. Στους προμαχώνες έγινε φίλος με τον υπολοχαγό Λέοντα Τολστόι, τον μελλοντικό πασίγνωστο συγγραφέα. Τραυματίστηκε δύο φορές και βραβεύτηκε με μετάλλια για την ανδρεία και το θάρρος που επέδειξε στην άμυνα της Σεβαστούπολης. Στις 19 Μαρτίου του 1876 με βασιλικό διάταγμα διορίστηκε λιμενάρχης του Μπερντιάνσκ. Το 1885 λόγω της «επιμέλειας στα έργα» προβιβάστηκε σε υποναύαρχο. Σήμερα στο Μπερντιάνσκ, στο κτίριο όπου έμενε η οικογένεια Σμιτ, λειτουργεί μουσείο (σε μορφή οικίας) του Πιοτρ Πετρόβιτς Σμιτ (3ου) [1].

Σχετικά με την δραστηριότητα του Σμιτ στη θέση του λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ ενημέρωνε τους αναγνώστες της η «Οντέσκι Βέστνικ». Έτσι, στις 3 Ιουνίου του 1876 η εφημερίδα ανακοίνωσε πως ο νεοδιορισμένος λιμενάρχης του Μπερντιάνσκ, καπετάνιος Α΄ Σμιτ ανέλαβε τα καθήκοντα του στις 19 Μαΐου [2].. Στις 4 Μαρτίου του 1879 ο ανταποκριτής έγραφε, πως στο τέλος του περασμένου φθινοπώρου «με τις προσπάθειες του ακούραστου μας λιμενάρχη Σμιτ, με δικό του σχεδόν κόστος» στο Μπερντιάνσκ κατασκευάστηκε όμορφη λεωφόρος κατά μήκος της προκυμαίας, κοντά στην προβλήτα [3]. Στις 17 Μαρτίου του 1879 η εφημερίδα έγραφε ότι η ομιλία του Σμιτ η οποία εμπεριείχε την δυναμική και πειστική έκκληση στον πληθυσμό σχετικά με την επιτακτική ανάγκη να φέρει την πόλη σε καλύτερες συνθήκες υγιεινής παράμενε « φωνή βοώντος εν τη ερήμω» [4].. Στις 21 Φεβρουαρίου του 1880 η εφημερίδα πληροφορούσε τους αναγνώστες για τα αποτελέσματα του ταξιδιού του Σμιτ στην Αγία Πετρούπολη, με σκοπό την επίλυση θεμάτων σχετικά με την ίδρυση του Εμποροδικείου και την κατασκευή του σιδηροδρόμου στο Μπερντιάνσκ. Επίσης ο ανταποκριτής υποσημείωνε ότι χάρη στον Σμιτ το Μπερντιάνσκ διαθέτει παραθαλάσσια λεωφόρο, και παραρτήματα του Γραφείου της κρατικής τράπεζας; ο ίδιος φρόντισε να εισπράττονται τέλη από κάθε εμπόρευμα που εξαγόταν στο εξωτερικό και να αποστέλλεται καθημερινά η αλληλογραφία στο Μελιτόπολ [5]. Αφού απαρίθμησε τις υπηρεσίες του Σμιτ για άλλη μία φορά, στις 4 Ιανουαρίου του 1881 η «Οντέσκι Βέστνικ» ανέφερε πως οι κάτοικοι του Μπερντιάνσκ δώρισαν στον ιδιοκτήτη της πόλης και του λιμανιού ένα άλμπουμ που είχε παραγγελθεί ειδικά για αυτόν στη Μόσχα ως ένδειξη ευγνωμοσύνης [6]. Στις 24 Μαΐου του 1881 δημοσιεύτηκε ένα άρθρο το οποίο ενημέρωνε για τα μέτρα που είχαν ληφθεί από τον Σμιτ προς αποφυγή των εβραϊκών πογκρόμ στο Μπερντιάνσκ [7]. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες δημοσιεύσεις, το άρθρο της «Οντέσκι Βέστνικ» από τις 3 Ιουλίου του 1885 είχε επικριτικό τόνο, λέγοντας πως ο λιμενάρχης Σμιτ παραιτήθηκε σκοπεύοντας να συνταξιοδοτηθεί : «Σχετικά με την παραίτηση για λόγους συνταξιοδότησης του κυρίου Σμιτ λέγονται πολλά, μεταξύ άλλων, ότι ο ίδιος καταβάλλει προσπάθεια για να παραμείνει στη θέση του, και, από αυτήν , να υποστηρίζει την πόλη». Ο ανταποκριτής του Μπερντιάνσκ έγραφε πως η προβλήτα απεικόνιζε την οικονομική κατάσταση της πόλης , η οποία είχε περιέλθει σε τέτοιο βαθμό καταστροφής που ήταν επικίνδυνο όχι μόνο να οδηγεί κανείς, αλλά ακόμα και να περπατάει. Και αυτό, παρά το γεγονός ότι η κυβέρνηση χορηγούσε κάθε χρόνο χρήματα για την επισκευή της προβλήτας. Ο δημοσιογράφος πρόσθετε: «Παραμένει άγνωστο πού πηγαίνουν τα χρήματα;» [8] Ωστόσο, ο Σμιτ παρέμεινε λίγο καιρό ακόμα στη θέση του. Μόλις στις 13 Δεκεμβρίου του 1886 ο ανταποκριτής στο Μπερντιάνσκ έγραφε πως ο λιμενάρχης Σμιτ παραιτήθηκε λόγω συνταξιοδότησης [9]. Στις 10 Ιανουαρίου του 1889 η «Οντέσκι Βέστνικ» μετέδιδε τη θλιβερή είδηση σχετικά με το θάνατο του υποναυάρχου Πιοτρ Πετρόβιτς Σμιτ στην Οδησσό στις 19 Δεκεμβρίου του 1888. Η εφημερίδα έγραφε πως η επαγγελματική καριέρα του Σμιτ γεμάτη εμπόδια. Από τη θέση του λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ έπρεπε συχνά να ηγείται ενός δύσκολου αγώνα για την προάσπιση των τοπικών συμφερόντων, και από αυτόν τον αγώνα έβγαινε πότε νικητής και πότε νικημένος. Με τηλεγράφημα οι εκπρόσωποι της πόλης και η τοπική ελληνική κοινωνία εξέφραζαν τα συλλυπητήριά τους στη κυρία Σμιτ, σύζυγο του πρώην επικεφαλής τους [10].

[1]Константінова Вікторія. Шмідт Петро Петрович, Славетні запоріжці, [Κωνσταντίνοβα Βικτωρία, Σμιτ Πετρό Πετρόβιτς], Σλαβέτνι ζαπορίζτσι, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://sites.znu.edu.ua/news_details.php?news_id=7607&lang=ukr (πρόσβαση: 09.06.2013).

[2]Крыжановский Василий, Бердянск [Κριζανόβσκι Βασίλι, Μπερντιάνσκ], Οντέσκιϊ Βέστνικ, τχ. 120, (3 Ιουνίου 1876), σ. 2.

[3] Крыжановский Василий, 22 февраля [Κριζανόβσκι Βασίλι], Οντέσκιϊ Βέστνικ, τχ. 48, (4 Μαρτίου 1879), σ. 3.

[4]Аз, Бердянск [Αζ, Μπερντιάνσκ], Οντέσκιϊ Βέστνικ, τχ. 59, (17 Μαρτίου 1879), σ. 2-3.

[5]Крыжановский Василий, Бердянск [Κριζανόβσκι Βασίλι, Μπερντιάνσκ], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 43, (21 Φευρουαρίου (4 Μαρτίου) 1880), σ. 3.

[6]Крыжановский Василий, 18 мая [Κριζανόβσκι Βασίλι, 18 Μαΐου], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 114, (24 Μαΐου 1881), σ. 3.

[7]Крыжановский Василий, 18 мая [Κριζανόβσκι Βασίλι, 18 Μαΐου], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 114, (24 Μαΐου 1881), σ. 3.

[8] 17-го июня [17 Ιουνίου], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 146, (3 Ιουλίου 1885), σ. 3.

[9] 6 декабря [6 Δεκεμβρίου], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 334, (13 (25) Δεκεμβρίου 1886), σ. 3.

[10] 3 января [3 Ιανουαρίου], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 8, (10 Ιανουαρίου 1889), σ. 3.

Ζαβαλίσιν Ευγένι Αλεξάντροβιτς | С 1887 г.

Όνομα του λιμενάρχη: Ζαβαλίσιν Ευγένι Αλεξάντροβιτς (Завалишин Евгений Александрович)

Ο Ζαβαλίσιν Ευγένι Αλεξάντροβιτς (Завалишин Евгений Александрович) διατέλεσε λιμενάρχης του Μπερντιάνσκ από το 1887. Στη δημοσίευση της «Οντέσκιϊ Βέστνικ», στις 22 Μάρτιου του 1887, αναφέρεται ότι ο νεοδιορισμένος λιμενάρχης Ζαβαλίσιν ανέλαβε τα καθήκοντά του[1]. Την ίδια χρονιά, το 1887, στον τύπο δημοσιεύτηκαν μέτρα που ελήφθησαν από τον νεοδιορισμένο λιμενάρχη για την επιτήρηση στο Μπερντιάνσκ των λεγόμενων «kulachniki» (άτομα που μεταπουλούν παράνομα σιτηρά). Η εφημερίδα έγραφε ότι η έκκληση του λιμενάρχη Ζαβαλίσιν σχετικά με την πρόσληψη λιμενοφυλάκων για την παρακολούθηση των «kulachniki» διαβάστηκε στο Συμβούλιο του Μπερντιάνσκ. Σε εκείνη την διάσκεψη παραβρέθηκε και ο ίδιος ο Ζαβαλίσιν, λέγοντας ότι είναι αδύνατο να αποδώσει η αστυνομία λόγω του περιορισμένου αριθμού των αστυνομικών της. Στηριζόταν στο γεγονός ότι το Συμβούλιο έκρινε πρόταση του Επικεφαλής Βλαντισλάβ Εράσμοβιτς Γκαέβσκι (Владислав Эразмович Гаевский) σχετικά με την ανάθεση των καθηκόντων της παρακολούθησης των «kulachniki» σε τρεις φύλακες που προσλήφθηκαν ως ειδικοί φρουροί με άλογα, για αμοιβή των οποίων θα διέθετε 100 ρούβλια το μήνα. Προβλεπόταν ότι οι φρουροί θα βρίσκονταν κάτω από την ευθύνη του λιμενάρχη Ζαβαλίσιν[2].

Ωστόσο, το πρόβλημα δεν λύθηκε, και το 1888 η «Οντέσκι Βέστνικ» έγραφε ότι οι «kulachniki» είχαν οργανώσει «συμμορία-επιχείρηση» και εκμεταλλεύονταν τον πληθυσμό, λαμβάνοντας για κάθε τέταρτο [τσέτβερτ - четверть] σιτηρών που είχαν φέρει ένα δασμό που οι έμποροι πρόθυμα μεταπουλούσαν στον γεωργό. Δεν έλειψαν οι αψιμαχίες που έλαβαν χώρα μπροστά σε όλους. Αυτό επέδρασε αρνητικά στην ποσότητα σιτηρών που έφερναν οι χωρικοί στο λιμάνι. Για παράδειγμα, οι γερμανοί άποικοι, μη θέλοντας να συμβιβαστούν με την αυθαιρεσία των «kulachniki» είχαν σταματήσει εντελώς να φέρνουν σιτηρά στο Μπερντιάνσκ. Σύμφωνα με το Συμβούλιο του Μπερντιάνσκ, οι "kulachniki» ήταν μια συμμορία θρασύτατων ληστών, με αρχηγό, οπλαρχηγό, που τους διοικούσε. Εξαιτίας αυτής της κατάστασης ο λιμενάρχης Ζαβαλίσιν ζήτησε εκ νέου από το Συμβούλιο της πόλης να διαθέσει χρήματα για να προσλάβει τουλάχιστον άλλους δύο χωροφύλακες με άλογα για την επόμενη «μεταφορά» σιτηρών. «Την ίδια στιγμή το Συμβούλιο ψήφισε ομόφωνα ότι η εξάλειψη του φαινομένου «kulachnichestva» δεν επρόκειτο να πετύχει εξαιτίας της απουσίας των αναγκαίων κονδυλίων, αλλά με τα μέτρα που είχαν ληφθεί είχαν τη δυνατότητα να θέσουν ένα τέλος στις βιαιοπραγίες που λάμβαναν χώρα εντός της πόλης »<[3].

Ο μετέπειτα ο ενεργός πολιτικός σύμβουλος Ζαβαλίσιν Ε. Α. κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια για την ανοικοδόμηση του λιμανιού του Μπερντιάνσκ, που πραγματοποιήθηκε από τον εργολάβο μηχανικό Σεργκέι Ροντιόνοβιτς Λουκόμσκι (Сергей Родионович Лукомский)[4].

Στο βιβλίο «Εμπορικός Θαλάσσιος Λιμένας του Μπερντιάνσκ: Η ιστορία του λιμανιού από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα, τα σημαντικότερα γεγονότα κατά τη διάρκεια των 180 ετών, οι ιστορίες των ανθρώπων που συνέβαλαν σημαντικά στη βιογραφία του λιμανιού», που εκδόθηκε το 2010, στη λίστα των διοικητών της πόλης και του λιμεναρχών βρίσκεται και ο Ζαβαλίσιν Λεονίντ Αλεξέεβιτς (Завалишин Леонид Алексеевич)[5]. Ωστόσο, μεταγενέστερες μελέτες από τους συγγραφείς ενδυναμώνουν την πίστη τους ότι το όνομα και το πατρώνυμο του λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ ήταν ακριβώς Ευγένι Αλεξάντροβιτς.

[1] Бердянск [Μπερντιάνσκ], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 79, (22 Μαρτίου 1887), σ. 3

[2] 8 октября [8 Οκτωβρίου], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 288, (26 Οκτωβρίου 1887), σ. 3.

[3] 17 августа [17 Αυγούστου], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 227, (24 Αυγούστου 1888), σ. 3.

[4] Евгений Денисов, Виктор Михайличенко, Александр Киосев. Бердянский морской торговый порт: Его история от основания в 1830 году до наших дней, главные события на 180-летнем пути, рассказ о людях, оставивших заметный след в биографии порта [Ευγένιος Ντενίσοβ, Βίκτωρ Μιχαϊλιτσένκο, Αλέξανδρος Κιόσεβ. Μπερντιάνσκ Εμπορικός Θαλάσσιος Λιμένας: Η ιστορία του λιμανιού από την ίδρυσή του το 1830 μέχρι σήμερα, τα σημαντικότερα γεγονότα κατά τη διάρκεια των 180 ετών, οι ιστορίες των ανθρώπων που συνέβαλαν σημαντικά στη βιογραφία του λιμανιού], Μπερντιάνσκ, Ζαπορόζιε 2010, σ. 121 – 122, 395.

[5] ό.π.

Αναφορές

*Name of a Harbor master: Chernyaev Grigorii Nikitich / Имя начальника города и порта: Черняев Григорий Никитич

Websites:

Вебсайты:

Баханов Константин, Лыман Игорь. Бердянск в дневниках титулярного советника В.К. Крыжановского // Крыжановский В.К. Дневники. — Запорожье: Просвіта, 2002. — С. 83. [Электронный ресурс] // URL: http://ri-urbanhistory.org.ua/library/liman/Berdyansk_v_dnevnikah_titylyarnogo_sovetnika.pdf (Дата обращения: 09.06.2013).

«Бердянський літописець» Василь Крижанівський // Упорядники: Ігор Лиман, Вікторія Константінова. — Бердянськ –Київ – Едмонтон: РА «Тандем – У», 2007. — С. 38-40, 44-52, 237-238. [Электронный ресурс] // URL: http://ri-urbanhistory.org.ua/library/konstantinova-liman/Berdyanski_litopisec.pdf (Дата обращения: 09.06.2013).

Константінова Вікторія. Черняєв Григорій Микитович // Славетні запоріжці [Электронный ресурс] // URL: http://sites.znu.edu.ua/news_details.php?news_id=7505&lang=ukr (Дата обращения: 09.06.2013).

Кавалеры ордена Святого Георгия IV класса на букву «Ч» // Википедия. Свободная энциклопедия. [Электронный ресурс] // URL: http://ru.wikipedia.org/wiki/Кавалеры_ордена_Святого_Георгия_IV_класса_Ч (Дата обращения: 09.06.2013).

Офицеры 1812 года // Информационный ресурс по офицерам Российской Императорской армии Эпохи Отечественной войны 1812 года [Электронный ресурс] // URL: http://officers.wardoc.ru/person-y.php (Дата обращения: 09.06.2013).

Archival sources:

Архивные источники:

Государственный архив в Автономной Республике Крым. — Ф. 26 (Канцелярия Таврического губернатора). — Оп. 1. — Д. 13535 (О забратых надзирателем Бердянской таможенной заставы Крыжановским денег, принадлежащих полковнику Игнатьеву). — Л. 4-5 об, 7-7 об.

Государственный архив в Автономной Республике Крым. — Ф. 26 (Канцелярия Таврического губернатора). — Оп. 1. — Д. 13315 (О доставлении Министру внутренних дел формулярного списка о службе управляющего полицейскою частью в Бердянском порте подполковника Черняева).

Государственный архив в Автономной Республике Крым. — Ф. 26 (Канцелярия Таврического губернатора). — Оп. 1. — Д. 12665 (По прошению некоторых лиц с жалобою на управляющего полицейскою частью в Бердянском порте подполковника Черняева за недоставление удовлетворения по претензиям).

Государственный архив в Автономной Республике Крым. — Ф. 26 (Канцелярия Таврического губернатора). — Оп. 1. — Д. 12925 (О удовлетворении подполковника Черняева жалованьем по должности портового начальника Бердянского порта).

Государственный архив в Автономной Республике Крым. — Ф. 26 (Канцелярия Таврического губернатора). — Оп. 1. — Д. 12454 (О квартирных деньгах Управляющему полицейскою частью в Бердянском порте подполковнику Черняеву).

Государственный архив в Автономной Республике Крым. — Ф. 26 (Канцелярия Таврического губернатора). — Оп. 1. — Д. 15214 (По предписанию управляющего Новороссийским краем о невыдаче Крыжановскому Бердянским портовым начальником накладной). — Л. 1-2.

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 16. — Д. 61 (1862 г.) (По просьбе отставного генерал-майора Черняева на невозвращение денег, издержанных им на содержание Бердянского казенного сада). — 8 л.

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 191. — Д. 44 (О постройке церкви в г. Бердянске). — Л. 109 – 109 об., 112, 123, 182-182 об.

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 83. — Д. 28 (1865 г.) (По жалобе отставного генерал-майора Черняева на неправильное удержание Бердянской градской полицией присланных Таврической казенной палатой 200 р., находившихся с давнего времени в палате в виде обеспечения платежа податей за дворовых людей, уволенных им от обязательного служения). — 4 л.

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 172. — Л. 2: Д. 18 (1852 г.) (По жалобе Бердянского портового начальника полковника Черняева на притеснения Таврического губернского начальства). — [Дело не сохранилось].

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 193. — Д. 29 (1855 г.) (Со сведениями о действиях неприятеля против Бердянска, Таганрога и других прибрежных мест Азовского моря и некоторых городов Крыма). — Л. 1-2.

Bibliography:

Библиография:

Новороссийский календарь на 1843 год, издаваемый от Ришельевскаго лицея. — Одесса: в городской типографии, 1842. — С. 179.

Баханов Константин, Лыман Игорь. Бердянск в дневниках титулярного советника В.К. Крыжановского // Крыжановский В.К. Дневники. — Запорожье: Просвіта, 2002. — С. 83.

Денисов Евгений, Михайличенко Виктор, Киосев Александр. Бердянский морской торговый порт: Его история от основания в 1830 году до наших дней, главные события на 180-летнем пути, рассказ о людях, оставивших заметный след в биографии порта. — Бердянск: Південна зоря; Запорожье: Дикое Поле, 2010. — С. 120, 395.

Ελληνική Γλώσσα (in greek language)

Websites:

Ιστοσελίδες:

Константин Баханов, Игорь Лыман, «Бердянск в дневниках титулярного советника В. К. Крыжановского», В. К. Крыжановский, «Дневники» [Κωνσταντίν Μπαχάνοβ, Ίγκορ Λίμαν, «Μπερντιάνσκ στα ημερολόγια του τιμητικού συμβούλου Β. Κ. Κριζανόβσκι», Β. Κ. Κριζανόβσκι, «Ημερολόγια»], Ζαπορόζιε 2002, σ. 83, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ri-urbanhistory.org.ua/library/liman/Berdyansk_v_dnevnikah_titylyarnogo_sovetnika.pdf (πρόσβαση: 09.06.2013).

«Бердянський літописець» Василь Крижанівський [«Ο χρονικογράφος του Μπερντιάνσκ» Βασίλ Κριζανίβσκι»], οι συντάκτες Ιγκόρ Λίμαν, Βικτωρία Κωνσταντίνοβα, Μπερντιάνσκ, Κίεβο 2007, σ. 38-40, 44-52, 237-238, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ri-urbanhistory.org.ua/library/konstantinova-liman/Berdyanski_litopisec.pdf (πρόσβαση 09/06/2013).

Константінова Вікторія. Черняєв Григорій Микитович, Славетні запоріжці, [Κωνσταντίνοβα Βικτωρία, Τσερνιάεβ Γρηγόρι Νικήτιτς], Σλαβέτνι ζαπορίζτσι, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://sites.znu.edu.ua/news_details.php?news_id=7505&lang=ukr (πρόσβαση: 09.06.2013).

Кавалеры ордена Святого Георгия IV класса на букву «Ч» [Βραβευμένοι με το παράσημο του Αγίου Γεωργίου 4^ου βαθμού στο γράμμα «Ч», Βικιπαίδεια, Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια], διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ru.wikipedia.org/wiki/Кавалеры_ордена_Святого_Георгия_IV_класса_Ч, (πρόσβαση 09/06/2013).

Офицеры 1812 года, Информационный ресурс по офицерам Российской Императорской армии Эпохи Отечественной войны 1812 года [Αξιωματικοί το 1812, Πληροφοριακός οδηγός για τους αξιωματικούς του ρωσικού αυτοκρατορικού στρατού κατά τον πόλεμο του 1812], διαθέσιμο στη διεύθυνση http://officers.wardoc.ru/person-y.php, (πρόσβαση 09/06/2013).

Archival sources:

Архивные источники:

ΚΑΑΔΚ, αρχειακή σειρά 26 «Канцелярия Таврического губернатора» [«Γραφείο του Κυβερνήτη της Ταυρίδας»], αριθμός ευρετηρίου 1, φάκελος 13535 «О забратых надзирателем Бердянской таможенной заставы Крыжановским денег, принадлежащих полковнику Игнатьеву» [«Σχετικά με τα χρήματα που ανήκαν στο συνταγματάρχη Ιγκνάτιεφ και κατασχέθηκαν από τον επιτηρητή του τελωνειακού φυλακίου του Μπερντιάνσκ Κριζανόβσκι»], σ. 4-5 και πίσω όψη, 7-7 και πίσω όψη.

ΚΑΑΔΚ, αρχειακή σειρά 26 «Канцелярия Таврического губернатора» [«Γραφείο του Κυβερνήτη της Ταυρίδας»], αριθμός ευρετηρίου 1, φάκελος 13315 «О доставлении Министру внутренних дел формулярного списка о службе управляющего полицейскою частью в Бердянском порте подполковника Черняева» [«Η παρουσίαση στον υπουργό Εσωτερικών του επίσημου καταλόγου της υπηρεσίας του αντισυνταγματάρχη Τσερνιάεβ, αρχηγού της αστυνομίας στο λιμάνι του Μπερντιάνσκ»].

ΚΑΑΔΚ, αρχειακή σειρά 26 «Канцелярия Таврического губернатора» [«Γραφείο του Κυβερνήτη της Ταυρίδας»], αριθμός ευρετηρίου 1, φάκελος 12665 «По прошению некоторых лиц с жалобою на управляющего полицейскою частью в Бердянском порте подполковника Черняева за недоставление удовлетворения по претензиям» [«Όσον αφορά την αίτηση ορισμένων ατόμων τα οποία καταγγέλλουν την μη αποδοθείσα ικανοποίηση των απαιτήσεων τους λόγω της διαχείρισης του αρχηγού της αστυνομίας στο λιμάνι του Μπερντιάνσκ αντισυνταγματάρχη Τσερνιάεβ»].

ΚΑΑΔΚ, αρχειακή σειρά 26 «Канцелярия Таврического губернатора» [«Γραφείο του Κυβερνήτη της Ταυρίδας»], αριθμός ευρετηρίου 1, φάκελος 12925 «О удовлетворении подполковника Черняева жалованьем по должности портового начальника Бердянского порта» [«Σχετικά με την καταβολή της μισθοδοσίας του αντισυνταγματάρχη Τσερνιάεβ ως λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ»].

ΚΑΑΔΚ, αρχειακή σειρά 26 «Канцелярия Таврического губернатора» [«Γραφείο του Κυβερνήτη της Ταυρίδας»], αριθμός ευρετηρίου 1, φάκελος 12454 «О квартирных деньгах Управляющему полицейскою частью в Бердянском порте подполковнику Черняеву» [«Σχετικά με την αποζημίωση ενοικίου στον αρχηγό της αστυνομίας του λιμανιού του Μπερντιάνσκ αντισυνταγματάρχη Τσερνιάεβ»].

ΚΑΑΔΚ, αρχειακή σειρά 26 «Канцелярия Таврического губернатора» [«Γραφείο του Κυβερνήτη της Ταυρίδας»], αριθμός ευρετηρίου 1, φάκελος 15214 «По предписанию управляющего Новороссийским краем о невыдаче Крыжановскому Бердянским портовым начальником накладной» [«Έρευνα του Κυβερνήτη της Ταυρίδας σχετικά με την άρνηση του λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ να εκδώσει το τιμολόγιο του Κριζανόβσκι»], σ 1-2.

ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 191, φάκελος 44 «О постройке церкви в г. Бердянске» [«Σχετικά με την ανέγερση της εκκλησίας στο Μπερντιάνσκ»], σ. 109 και πίσω όψη, 112, 123, 182-182 και πίσω όψη.

ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 83, φάκελος 28, 1865, «По жалобе отставного генерал-майора Черняева на неправильное удержание Бердянской градской полицией присланных Таврической казенной палатой 200 р., находившихся с давнего времени в палате в виде обеспечения платежа податей за дворовых людей, уволенных им от обязательного служения» [«Η καταγγελία του απόστρατου με βαθμό του υποστράτηγου Τσερνιάεβ σχετικά με τις λανθασμένες ενέργειες της αστυνομίας του Μπερντιάνσκ απεσταλμένης από το Δημόσιο Ταμείο της Ταυρίδας για το θέμα της κατακράτησης των 200 ρουβλίων για φόρους από δουλοπάροικους που υπάγονταν παλαιότερα στο Ταμείο και απολύθηκαν από την υποχρεωτική υπηρεσία»], 4 σ.

ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 172, φάκελος 18, 1852, «По жалобе Бердянского портового начальника полковника Черняева на притеснения Таврического губернского начальства» [«Σχετικά με την καταγγελία του συνταγματάρχη Τσερνιάεβ λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ αναφορικά με την προκληθείσα ενόχληση του εκ μέρους των επαρχιακών αρχών της Ταυρίδας»], σ. 2, ο φάκελος δεν διασώθηκε .

ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 193, φάκελος 29, 1855, «Со сведениями о действиях неприятеля против Бердянска, Таганрога и других прибрежных мест Азовского моря и некоторых городов Крыма» [«Με πληροφορίες σχετικά με τις ενέργειες του εχθρού εναντίον του Μπερντιάνσκ του Ταγανρόγ και άλλων παράκτιων τοποθεσιών της Αζοφικής και ορισμένων πόλεων της Κριμαίας»], σ. 1-2.

Bibliography:

Библиография:

Новороссийский календарь на 1843 год, издаваемый от Ришельевскаго лицея [Νοβοροσσίσκι Καλεντάρ για το 1843 που δημοσιεύθηκε από το Λύκειο Ρισελιέβσκι], Οδησσός: τυπογραφείο της Οδησσού 1842, σ. 179.

Константин Баханов, Игорь Лыман, Бердянск в дневниках титулярного советника В. К. Крыжановского, В. К. Крыжановский, Дневники [Κωνσταντίν Μπαχάνοβ, Ίγκορ Λίμαν, Μπερντιάνσκ στα ημερολόγια του τιμητικού συμβούλου Β. Κ. Κριζανόβσκι, Β. Κ. Κριζανόβσκι, Ημερολόγια], Ζαπορόζιε 2002, σ. 83.

Евгений Денисов, Виктор Михайличенко, Александр Киосев. Бердянский морской торговый порт: Его история от основания в 1830 году до наших дней, главные события на 180-летнем пути, рассказ о людях, оставивших заметный след в биографии порта [Ευγένιος Ντενίσοβ, Βίκτωρ Μιχαϊλιτσένκο, Αλέξανδρος Κιόσεβ. Μπερντιάνσκ Εμπορικός Θαλάσσιος Λιμένας: Η ιστορία του λιμανιού από την ίδρυσή του το 1830 μέχρι σήμερα, τα σημαντικότερα γεγονότα κατά τη διάρκεια των 180 ετών, οι ιστορίες των ανθρώπων που συνέβαλαν σημαντικά στη βιογραφία του λιμανιού], Μπερντιάνσκ, Ζαπορόζιε 2010, σ. 120, 395.

*Name of a Harbor master: Delvo / Имя начальника города и порта: Дельво

Websites:

Вебсайты:

«Юне місто». Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1827 – 1860 рр.) // Упорядники: Ігор Лиман, Андрій Піменов. — Бердянськ – Ростов-на-Дону: РА «Тандем – У», 2007. — С. 234. [Электронный ресурс] // URL: http://ri-urbanhistory.org.ua/library/liman/Une_misto.pdf (Дата обращения: 09.06.2013).

Bibliography:

Библиография:

Вл. С. Бердянск, 18-го июня // Одесский Вестник. — № 72. —– 26.VI.1856. — С. 350.

Черняева А.М. Страница из семейной летописи Черняевых // Русский архив. — 1909. — Кн. 2, № 8. — С. 687-694.

Денисов Евгений, Михайличенко Виктор, Киосев Александр. Бердянский морской торговый порт: Его история от основания в 1830 году до наших дней, главные события на 180-летнем пути, рассказ о людях, оставивших заметный след в биографии порта. — Бердянск: Південна зоря; Запорожье: Дикое Поле, 2010. — С. 120, 395.

Ελληνική γλώσσα (In greek language)

Websites:

Ιστοσελίδες:

«Юне місто», Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1827 – 1860 рр.), [«Νέα πόλη», Καταγραφή της ιστορίας του Μπερντιάνσκ με τη ματιά των ανταποκριτών της «Οντέσκι Βέστνικ» (1827 – 1860)], οι συντάκτες: Ιγκόρ Λίμαν, Αντρέι Πιμένοβ, Μπερντιάνσκ, Ροστόβ-Ντον 2007, σ. 234, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ri-urbanhistory.org.ua/library/liman/Une_misto.pdf (πρόσβαση: 09.06.2013).

Bibliography:

Βιβλιογραφία:

Вл. С. «Бердянск, 18-го июня» [Βλ. Σ., «Μπερντιάνσκ, 18 Ιουνίου»], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 72, (26 Ιουνίου1856), σ. 350.

А. М. Черняева, «Страница из семейной летописи Черняевых», [Α. Μ. Τσερνιάεβα, Μία σελίδα της οικογενειακής χρονολογίας των Τσερνιάεβι, Ρούσσκι Αρχίβ (Ρωσικό Αρχείο)], 1909, τόμος 2, τχ. 8, σ. 687 – 694.

*Name of a Harbor master: Ivkov Avenir Alekseevich / Имя начальника города и порта: Ивков Авенир Алексеевич

Websites:

Вебсайты:

«Кращий порт Азовського моря». Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1861 – 1875 рр.) // Упорядники: Ігор Лиман, Вікторія Константінова. — Бердянськ – Таганрог: РА «Тандем – У», 2007. — С. 36-37. [Электронный ресурс] // URL: http://ri-urbanhistory.org.ua/library/konstantinova-liman/Krashyi_port.pdf (Дата обращения: 09.06.2013).

Ивков, Авенир Алексеевич // Википедия. Свободная энциклопедия. [Электронный ресурс] // URL: http://ru.wikipedia.org/wiki/Ивков,_Авенир_Алексеевич (Дата обращения: 09.06.2013).

Archival sources:

Архивные источники:

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 60. — Д. 99 (1863 г.) (По ходатайству Бердянского городского головы об освобождении механика-самоучки мещанина Акима Пирожкова от рекрутской повинности). — 16 л.

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 230. — Д. 197 (О рассмотрении и утверждении определений Бердянского комитета по потерям жителей в минувшую войну. Кончено 12 декабря 1858 г.). — 27 л.

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 230а. — Д. 73 (Определения местных комитетов по дополнительным прошениям о пособиях. Бердянского, Евпаторийского, Севастопольского, Ялтинского, Алешковского и Феодосийского, об испрашивавшихся пособиях и об отказах. Книга одна).

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 230а. — Д. 100 (Книги с вырезными билетами комитетов. Бердянского. Книга одна).

Bibliography:

Библиография:

1-го апреля // Одесский Вестник. — № 49. — 4.V.1861. — С. 215-216.

Денисов Евгений, Михайличенко Виктор, Киосев Александр. Бердянский морской торговый порт: Его история от основания в 1830 году до наших дней, главные события на 180-летнем пути, рассказ о людях, оставивших заметный след в биографии порта. — Бердянск: Південна зоря; Запорожье: Дикое Поле, 2010. — С. 120, 395.

Ελληνική γλώσσα (In greek language)

Websites:

Ιστοσελίδες:

«Кращий порт Азовського моря», Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1861 – 1875 рр.), упорядники: Ігор Лиман, Вікторія Константінова [«Το καλύτερο λιμάνι της Αζοφικής θάλασσας», Καταγραφή της ιστορίας του Μπερντιάνσκ με τη ματιά των ανταποκριτών της «Οντέσκι Βέστνικ» (1861 – 1875)], οι συντάκτες: Ιγκόρ Λίμαν, Βικτωρία Κωνσταντίνοβα, Μπερντιάνσκ, Ροστόβ-Ντον 2007, σ. 36-37, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ri-urbanhistory.org.ua/library/konstantinova-liman/Krashyi_port.pdf (πρόσβαση 09/06/2013).

Ивков, Авенир Алексеевич [Ιβκόβ Αβενίρ Αλεξέεβιτς, Βικιπαίδεια, Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια], διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ru.wikipedia.org/wiki/Ивков,_Авенир_Алексеевич (πρόσβαση 09/06/2013).

Archival sources:

Αρχειακές πηγές:

Κρατικά Αρχεία Οδησσού (ΚΑΟ), αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 60, φάκελος 99, 1863, «По ходатайству Бердянского городского головы об освобождении механика-самоучки мещанина Акима Пирожкова от рекрутской повинности» [«Κατόπιν αιτήματος του Επικεφαλής του Συμβουλίου του Μπερντιάνσκ σχετικά με την απαλλαγή του αυτοδίδακτου μηχανικού μικροαστού Ακίμ Πιροζκόβ από τη στρατολόγηση»], 16 σ.

ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 230, φάκελος 197, «О рассмотрении и утверждении определений Бердянского комитета по потерям жителей в минувшую войну» [«Εξέταση και έγκριση των ορισμών της Επιτροπής του Μπερντιάνσκ σχετικά με τις απώλειες των κατοίκων στον τελευταίο πόλεμο»], αποπερατώθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 1858), 27 σ.

ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 230α, φάκελος 73, «Определения местных комитетов по дополнительным прошениям о пособиях. Бердянского, Евпаторийского, Севастопольского, Ялтинского, Алешковского и Феодосийского, об испрашивавшихся пособиях и об отказах», Книга одна [«Ορισμοί των τοπικών επιτροπών επί των πρόσθετων αιτήσεων για τα επιδόματα στους κατοίκους των περιοχών του Μπερντιάνσκ, της Ευπατόριας, της Σεβαστούπολης, της Γιάλτας και του Αλέσκοβ, της Θεοδοσίας σχετικά με τους αιτούντες επιδόματα και τις απορριπτικές αποφάσεις»]. Μόνο ένα βιβλίο.

ΚΑΟ, αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 230α, φάκελος 100, «Книги с вырезными билетами комитетов. Бердянского», книга одна [«Βιβλία με τα κουπόνια των επιτροπών. Μπερντιάνσκ.»], μόνο ένα βιβλίο.

Bibliography:

Βιβλιογραφία:

1-го апреля, Одесский Вестник [«1 Απριλίου»], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 49, (04 Μαΐου 1861), σ. 215-216.

«Кращий порт Азовського моря», Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1861 – 1875 рр.), [«Το καλύτερο λιμάνι της Αζοφικής θάλασσας», Καταγραφή της ιστορίας του Μπερντιάνσκ με τη ματιά των ανταποκριτών της «Οντέσκι Βέστνικ» (1861 – 1875)], οι συντάκτες: Ιγκόρ Λίμαν, Βικτωρία Κωνσταντίνοβα, Μπερντιάνσκ, Ροστόβ-Ντον 2007, σ. 36-37.

*Name of a Harbor master: Maksutov Pavel Petrovich / Имя начальника города и порта: Максутов Павел Петрович

Websites:

Вебсайты:

Баханов Константин, Лыман Игорь. Бердянск в дневниках титулярного советника В.К. Крыжановского // Крыжановский В.К. Дневники. — Запорожье: Просвіта, 2002. — С. 9. [Электронный ресурс] // URL: http://ri-urbanhistory.org.ua/library/liman/Berdyansk_v_dnevnikah_titylyarnogo_sovetnika.pdf (Дата обращения: 09.06.2013).

«Кращий порт Азовського моря». Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1861 – 1875 рр.) // Упорядники: Ігор Лиман, Вікторія Константінова. — Бердянськ – Таганрог: РА «Тандем – У», 2007. — С. 117-119, 199-200, 222-223, 354-355. [Электронный ресурс] // URL: http://ri-urbanhistory.org.ua/library/konstantinova-liman/Krashyi_port.pdf (Дата обращения: 09.06.2013).

«Повітова столиця». Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1876 – 1893 рр.) // Упорядники: Ігор Лиман, Вікторія Константінова. — Бердянськ – Невинномиськ: РА «Тандем – У», 2007. — С. 34, 327. [Электронный ресурс] // URL: http://ri-urbanhistory.org.ua/library/konstantinova-liman/Povitova_stolica.pdf (Дата обращения: 09.06.2013).

Константінова Вікторія. Максутов Павло Петрович // Славетні запоріжці [Электронный ресурс] // URL: http://sites.znu.edu.ua/news_details.php?news_id=6485&lang=ukr (Дата обращения: 09.06.2013).

Archival sources:

Архивные источники:

Государственный архив в Автономной Республике Крым. — Ф. 26 (Канцелярия Таврического губернатора). — Оп. 1. — Д. 25652 (О доставлении генерал-губернатору сведений о капитане 1 ранга Максутове, представляемом к награде за устройство Бердянского порта. 1872 г.). — Л. 1-2.

Государственный архив Одесской области. — Ф. 1 (Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора). — Оп. 140. — Л. 53: Д. 120 (1868 г.) (О разрешении Таврическому губернатору высылать Бердянскому портовому начальнику паспортные бланки для выдачи иностранцам, отправляющимся за границу). — 8 л.

Bibliography:

Библиография:

Куксан. Бердянск // Одесский Вестник. — № 26. — 3.II.1866. — С. 85.

О железной дороге к Бердянску // Одесский Вестник. — № 53. — 9.ІІІ.1869. — С. 177.

Онискевич Я.Г. Бердянск // Одесский Вестник. — № 176. — 13.VІІІ.1870. — С. 590.

В. К. Бердянск // Одесский Вестник. — № 118. — 1.VI.1876. — С. 2.

Баханов Константин, Лыман Игорь. Бердянск в дневниках титулярного советника В.К. Крыжановского // Крыжановский В.К. Дневники. — Запорожье: Просвіта, 2002. — С. 9.

Ελληνική γλώσσα (In greek language)

Websites:

Ιστοσελίδες:

Константин Баханов, Игорь Лыман, «Бердянск в дневниках титулярного советника В. К. Крыжановского», В. К. Крыжановский, «Дневники» [Κωνσταντίν Μπαχάνοβ, Ίγκορ Λίμαν, «Μπερντιάνσκ στα ημερολόγια του τιμητικού συμβούλου Β. Κ. Κριζανόβσκι», Β. Κ. Κριζανόβσκιϊ, «Ημερολόγια»], Ζαπορόζιε 2002, σ. 9, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ri-urbanhistory.org.ua/library/liman/Berdyansk_v_dnevnikah_titylyarnogo_sovetnika.pdf (πρόσβαση: 09.06.2013).

Кращий порт Азовського моря», Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1861 – 1875 рр.), [«Το καλύτερο λιμάνι της Αζοφικής θάλασσας», Καταγραφή της ιστορίας του Μπερντιάνσκ με τη ματιά των ανταποκριτών της «Οντέσκι Βέστνικ» (1861 – 1875)], οι συντάκτες: Ιγκόρ Λίμαν, Βικτωρία Κωνσταντίνοβα, Μπερντιάνσκ, Ροστόβ-Ντον 2007, σ. 117-119, 199-200, 222-223, 354-355, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ri-urbanhistory.org.ua/library/konstantinova-liman/Krashyi_port.pdf (πρόσβαση 09/06/2013).

«Повітова столиця», Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1876 – 1893 рр.), [«Η πρωτεύουσα της κομητείας», Καταγραφή της ιστορίας του Μπερντιάνσκ με τη ματιά των ανταποκριτών της «Οντέσκι Βέστνικ» (1876 – 1893)], οι συντάκτες: Ιγκόρ Λίμαν, Βικτωρία Κωνσταντίνοβα, Μπερντιάνσκ, Νεβινομίσκ 2007, σ. 34, 327, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ri-urbanhistory.org.ua/library/konstantinova-liman/Povitova_stolica.pdf (πρόσβαση: 09.06.2013).

Константінова Вікторія. Максутов Павло Петрович, Славетні запоріжці, [Κωνσταντίνοβα Βικτωρία, Μαξούτοβ Πάβελ Πετρόβιτς], Σλαβέτνι ζαπορίζτσι, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://sites.znu.edu.ua/news_details.php?news_id=6485&lang=ukr (πρόσβαση: 09.06.2013).

Archival sources:

Αρχειακές πηγές:

Κρατικό Αρχείο Αυτόνομής δημοκρατίας της Κριμαίας (ΚΑΑΔΚ), αρχειακή σειρά 26 «Канцелярия Таврического губернатора» [«Γραφείο του Κυβερνήτη της Ταυρίδας»], αριθμός ευρετηρίου 1, φάκελος 25652 «О доставлении генерал-губернатору сведений о капитане 1 ранга Максутове, представляемом к награде за устройство Бердянского порта. 1872 г.» [«Σχετικά με την πληροφόρηση του Γενικού Κυβερνήτη για τον καπετάνιο Α΄ Μαξούτοβ στον οποίο ανατίθεται το έργο κατασκευής του λιμανιού του Μπερντιάνσκ. 1872»], σ. 1-2.

Κρατικά Αρχεία της Οδησσού (ΚΑΟ), αρχειακή σειρά 1 «Управление Новороссийского и Бессарабского генерал-губернатора» [«Διεύθυνση του Γενικού Κυβερνήτη του Νοβοροσσίσκ και της Βεσσαραβίας »], αριθμός ευρετηρίου 140, φάκελος 120, σ. 53, 1868 г., «О разрешении Таврическому губернатору высылать Бердянскому портовому начальнику паспортные бланки для выдачи иностранцам, отправляющимся за границу», [«Σχετικά με την άδεια την οποία έλαβε ο Κυβερνήτης της Ταυρίδας αποστολής εντύπων στο λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ για έκδοση διαβατηρίων στους αλλοδαπούς που ταξιδεύουν στο εξωτερικό»], 8 σ.

Bibliography:

Βιβλιογραφία:

Куксан, «Бердянск», [Κουξάν, «Μπερντιάνσκ»], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 26, (03 Φεβρουαρίου 1866), σ.85.

«О железной дороге к Бердянску», [«Σχετικά με τον σιδηρόδρομο με κατεύθυνση προς Μπερντιάνσκ»], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 53, (09 Μαρτίου 1869), σ. 177.

Онискевич Я. Г., «Бердянск», [Για. Γ. Ονισκέβιτς, «Μπερντιάνσκ»], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 176, (13 Αυγούστου 1870), σ. 590.

В. К., «Бердянск», [Β. Κ., «Μπερντιάνσκ»], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 118, (01 Ιουνίου 1876), σ. 2.

Константин Баханов, Игорь Лыман, Бердянск в дневниках титулярного советника В. К. Крыжановского, В. К. Крыжановский, Дневники [Κωνσταντίν Μπαχάνοβ, Ίγκορ Λίμαν, Μπερντιάνσκ στα ημερολόγια του τιμητικού σύμβουλου Β. Κ. Κριζανόβσκι, Β. Κ. Κριζανόβσκι, Ημερολόγια], Ζαπορόζιε 2002, σ. 9.

«Кращий порт Азовського моря», Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1861 – 1875 рр.), [«Το καλύτερο λιμάνι της Αζοφικής θάλασσας», Καταγραφή της ιστορίας του Μπερντιάνσκ με τη ματιά των ανταποκριτών της «Οντέσκι Βέστνικ» (1861 – 1875)], οι συντάκτες: Ιγκόρ Λίμαν, Βικτωρία Κωνσταντίνοβα, Μπερντιάνσκ, Ροστόβ-Ντον 2007, σ. 117-119, 199-200, 222-223, 354-355.

*Name of a Harbor master: Shmidt Petr Petrovich / Имя начальника города и порта: Шмидт Петр Петрович

Websites:

Вебсайты:

«Повітова столиця». Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1876 – 1893 рр.) // Упорядники: Ігор Лиман, Вікторія Константінова. — Бердянськ – Невинномиськ: РА «Тандем – У», 2007. — С. 34, 63, 99, 104, 118-119, 125-126, 324-325, 345. [Электронный ресурс] // URL: http://ri-urbanhistory.org.ua/library/konstantinova-liman/Povitova_stolica.pdf (Дата обращения: 09.06.2013).

Бердянська чоловіча гімназія (остання третина ХІХ століття) / Упорядники: Вікторія Константінова, Ігор Лиман // Матеріали з історії Бердянського державного педагогічного університету. Том І. — К.: «Освіта України», 2006. — С. 8, 74, 95, 386, 390, 392, 443, 477, 480-483. [Электронный ресурс] // URL: http://ri-urbanhistory.org.ua/library/konstantinova-liman/Materiali_z_istorii_BDPU_Tom_1.pdf (Дата обращения: 09.06.2013).

Константінова Вікторія. Шмідт Петро Петрович // Славетні запоріжці [Электронный ресурс] // URL: http://sites.znu.edu.ua/news_details.php?news_id=7607&lang=ukr (Дата обращения: 09.06.2013).

Archival sources:

Архивные источники:

Государственный архив в Автономной Республике Крым. — Ф. 26 (Канцелярия Таврического губернатора). — Оп. 2. — Д. 2176 (Дело о неправильных действиях начальника города и порта Бердянска Шмидта (воспретившего езду по разрушающейся пристани). 1886 г.). — Л. 1-2.

Государственный архив в Автономной Республике Крым. — Ф. 27 (Таврическое губернское правление). — Оп. 13. — Д. 1550 (О портовых сооружениях в г. Бердянске, о перечислении в распоряжение городовой думы 26407 р[ублей] 7 ½ коп. пособия казны на сказанное сооружение, а также г. Феодосии 192 р[ублей] 25 коп., и о предложениях начальника города и порта в г. Бердянске о мощении улиц и устройстве бульвара. 11.01. – 30.12.1879). — 45 л.

Bibliography:

Библиография:

Крыжановский Василий. Бердянск // Одесский Вестник.— № 120.— 3.VI.1876. — С. 2.

Крыжановский Василий. 22 февраля // Одесский Вестник. —№ 48. — 4.ІІІ.1879. — С. 3.

Аз. Бердянск // Одесский Вестник. —№ 59. — 17.ІІІ.1879. — С. 2-3.

Крыжановский Василий. Бердянск // Одесский Вестник. — № 43. — 21.II(4.III).1880. — С. 3.

Крыжановский Василий. 27-го декабря 1880 года // Одесский Вестник. — № 3. — 4.I.1881. — С. 2.

Крыжановский Василий. 18 мая // Одесский Вестник. —№ 114. — 24.V.1881. — С. 3.

17-го июня // Одесский Вестник. — № 146. — 3.VII.1885. — С. 3.

6 декабря // Одесский Вестник. — № 334. — 13(25).XII.1886. — С. 3.

3 января // Одесский Вестник. — № 8. — 10.I.1889. — С. 3.

Ελληνική γλώσσα (In greek language)

Websites:

Ιστοσελίδες:

«Повітова столиця», Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1876 – 1893 рр.), [«Η πρωτεύουσα της κομητείας», Καταγραφή της ιστορίας του Μπερντιάνσκ με τη ματιά των ανταποκριτών της «Οντέσκι Βέστνικ» (1876 – 1893)], οι συντάκτες: Ιγκόρ Λίμαν, Βικτωρία Κωνσταντίνοβα, Μπερντιάνσκ, Νεβινομίσκ, 2007, σ. 34, 63, 99, 104, 118-119, 125-126, 324-325, 345, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ri-urbanhistory.org.ua/library/konstantinova-liman/Povitova_stolica.pdf (πρόσβαση: 09.06.2013).

Бердянська чоловіча гімназія (остання третина ХІХ століття), Матеріали з історії Бердянського державного педагогічного

університету [Σχολείο αρρένων (1866 - 1900), Δημοσιεύσεις σχετικά με την ιστορία του Κρατικού παιδαγωγικού πανεπιστημίου του Μπερντιάνσκ], οι συντάκτες Βικτωρία Κωνσταντίνοβα, Ιγκόρ Λίμαν, τχ. 1, Κίεβο: «Οσβίτα Ουκραίνι», 2006, σ. С. 8, 74, 95, 386, 390, 392, 443, 477, 480-483, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ri-urbanhistory.org.ua/library/konstantinova-liman/Materiali_z_istorii_BDPU_Tom_1.pdf, πρόσβαση 09/06/2013.

Константінова Вікторія. Шмідт Петро Петрович, Славетні запоріжці, [Κωνσταντίνοβα Βικτωρία, Σμιτ Πετρό Πετρόβιτς], Σλαβέτνι ζαπορίζτσι, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://sites.znu.edu.ua/news_details.php?news_id=7607&lang=ukr (πρόσβαση: 09.06.2013).

Archival sources:

Αρχειακές πηγές:

ΚΑΑΔΚ, (Κρατικά Αρχεία της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Κριμαίας) αρχειακή σειρά 26 «Канцелярия Таврического губернатора» [«Γραφείο του Κυβερνήτη της Ταυρίδας»], αριθμός ευρετηρίου 2, φάκελος 2176 «Дело о неправильных действиях начальника города и порта Бердянска Шмидта (воспретившего езду по разрушающейся пристани)», 1886 [«Σχετικά με λανθασμένες ενέργειες του λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ Σμιτ (για την απαγόρευση κυκλοφορίας στην κατεστραμμένη προβλήτα»], σ. 1-2.

ΚΑΑΔΚ, αρχειακή σειρά 27 «Таврическое губернское правление» [«Επαρχιακό Συμβούλιο της Ταυρίδας»]. αριθμός ευρετηρίου 13, φάκελος 1550 «О портовых сооружениях в г. Бердянске, о перечислении в распоряжение городовой думы 26407 р. 7 ½ коп. пособия казны на сказанное сооружение, а также г. Феодосии 192 р. 25 коп., и о предложениях начальника города и порта в г. Бердянске о мощении улиц и устройстве бульвара. — 11.01. – 30.12.1879» [«Σχετικά με τις λιμενικές εγκαταστάσεις στο Μπερντιάνσκ, τη μεταφορά του υπό διαχείριση του Συμβουλίου της πόλης 26407 ρουβλίων 7 ½ κοπέικων του κρατικού επιδόματος για την εν λόγω κατασκευή, καθώς και για την Θεοδοσία των 192 ρουβλίων 25 κοπέικων και οι προτάσεις του λιμενάρχη του Μπερντιάνσκ για την κατασκευή στη πόλη πλακόστρωτων δρόμων και λεωφόρου. - 11.01. - 30/12/1879»], σ. 45 .

Bibliography:

Βιβλιογραφία:

Крыжановский Василий, Бердянск [Κριζανόβσκι Βασίλι, Μπερντιάνσκ], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 120, (3 Ιουνίου 1876), σ. 2.

Крыжановский Василий, 22 февраля [Κριζανόβσκι Βασίλι], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 48, (4 Μαρτίου 1879), σ. 3.

Аз, Бердянск [Αζ, Μπερντιάνσκ], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 59, (17 Μαρτίου 1879), σ. 2-3.

Крыжановский Василий, Бердянск [Κριζανόβσκι Βασίλι, Μπερντιάνσκ], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 43, (21 Φευρουαρίου (4 Μαρτίου) 1880), σ. 3.

Крыжановский Василий, 27-го декабря 1880 года [Κριζανόβσκι Βασίλι, 27 Δεκεμβρίου του 1880], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 3, (4 Ιανουαρίου 1881), σ. 2.

Крыжановский Василий, 18 мая [Κριζανόβσκ Βασίλι, 18 Μαΐου], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 114, (24 Μαΐου 1881), σ. 3.

17-го июня [17 Ιουνίου], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 146, (3 Ιουλίου 1885), σ. 3.

6 декабря [6 Δεκεμβρίου], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 334, (13 (25) Δεκεμβρίου 1886), σ. 3.

3 января [3 Ιανουαρίου], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 8, (10 Ιανουαρίου 1889), σ. 3.

«Повітова столиця», Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1876 – 1893 рр.), [«Η πρωτεύουσα της κομητείας», Καταγραφή της ιστορίας του Μπερντιάνσκ με τη ματιά των ανταποκριτών της «Οντέσκι Βέστνικ» (1876 – 1893)], οι συντάκτες: Ιγκόρ Λίμαν, Βικτωρία Κωνσταντίνοβα, Μπερντιάνσκ, Νεβινομίσκ, 2007, σ. 34, 63, 99, 104, 118-119, 125-126, 324-325, 345.

Бердянська чоловіча гімназія (остання третина ХІХ століття), Матеріали з історії Бердянського державного педагогічного університету [Σχολείο αρρένων (1866 - 1900), Δημοσιεύσεις σχετικά με την ιστορία του Κρατικού παιδαγωγικού πανεπιστημίου του Μπερντιάνσκ], οι συντάκτες Βικτωρία Κωνσταντίνοβα, Ιγκόρ Λίμαν, τχ. 1, Κίεβο: «Οσβίτα Ουκραίνι», 2006, σ. 8, 74, 95, 386, 390, 392, 443, 477, 480-483.

* Name of a Harbor master: Vladislavlev V.A. / Όνομα του λιμενάρχη: Βλαντισλάβλεβ Β. Α. (Владиславлев В. А.)

Bibliography:

Библиография:

Ελληνική γλώσσα (In greek language)

Bibliography:

Βιβλιογραφία:

* Name of a Harbor master: Zavalishin Evgenij Aleksandrovich / Имя начальника города и порта: Завалишин Евгений Александрович

Websites:

Вебсайты:

«Повітова столиця». Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1876 – 1893 рр.) // Упорядники: Ігор Лиман, Вікторія Константінова. — Бердянськ – Невинномиськ: РА «Тандем – У», 2007. — С. 223, 244-245, 256-258. [Электронный ресурс] // URL: http://ri-urbanhistory.org.ua/library/konstantinova-liman/Povitova_stolica.pdf (Дата обращения: 09.06.2013).

Bibliography:

Библиография:

Бердянск // Одесский Вестник. — № 79. — 22.III.1887. — С. 3.

8 октября // Одесский Вестник. —№ 288. — 26.X.1887. — С. 3.

17 августа // Одесский Вестник. — № 227. — 24.VIII.1888. — С. 3.

Ελληνική γλώσσα (In greek language)

Websites:

Ιστοσελίδες:

«Повітова столиця», Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1876 – 1893 рр.), [«Η πρωτεύουσα της κομητείας», Καταγραφή της ιστορίας του Μπερντιάνσκ με τη ματιά των ανταποκριτών της «Οντέσκι Βέστνικ» (1876 – 1893), οι συντάκτες: Ιγκόρ Λίμαν, Βικτωρία Κωνσταντίνοβα], Μπερντιάνσκ, Νεβινομίσκ 2007, σ. 223, 244 – 245, 256 – 258, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ri-urbanhistory.org.ua/library/konstantinova-liman/Povitova_stolica.pdf (πρόσβαση: 09.06.2013).

Bibliography:

Βιβλιογραφία:

Бердянск [Μπερντιάνσκ], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 79, (22 Μαρτίου 1887), σ. 3.

8 октября [8 Οκτωβρίου], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 288, (26 Οκτωβρίου 1887), σ. 3.

17 августа [17 Αυγούστου], Οντέσκι Βέστνικ, τχ. 227, (24 Αυγούστου 1888), σ. 3.

«Повітова столиця», Літопис історії Бердянська очима кореспондентів «Одеського Вісника» (1876 – 1893 рр.), [«Η πρωτεύουσα της κομητείας», Καταγραφή της ιστορίας του Μπερντιάνσκ με τη ματιά των ανταποκριτών της «Οντέσκι Βέστνικ» (1876 – 1893), οι συντάκτες: Ιγκόρ Λίμαν, Βικτωρία Κωνσταντίνοβα], Μπερντιάνσκ, Νεβινομίσκ 2007, σ. 223, 244 – 245, 256 – 258, διαθέσιμο στη διεύθυνση http://ri-urbanhistory.org.ua/library/konstantinova-liman/Povitova_stolica.pdf (πρόσβαση: 09.06.2013).

Επιστροφή